ФОНОН (юн. phone — товуш) — кристалл панжара тебранишлари майдонининг кванти. Кристалл атомларининг тебранишлари ўзаро таъсир натижасида тўлқин шаклида тарқалади. Ҳар бир шундай тўлқинга квазизарра — Ф. ни мое қўйиш мумкин. Фононнинг энергияси е=йю , квазиимпульси р — йк, бунда й — планк доимийси, со — тўлқин частотаси, к — квазитўлқин сони. Фонон бозон бўлиб, Бозе — Эйнштейн статистикасита бўйсунади. Барча қаттиқ жисмлардаги Фононлар сони 1Ч|ф~ т-ра Т га боғлиқ: Т—>О да 1Чф ~ Т3 ва T»eD да (8D Дебай траси) Ыф ~ Т. Ф. лар бир-бири билан ва б. квазизарралар (ўтказувчанлик электронлари, магнонлар ва ҳ. к.) ва кристаллнинг стационар дефектлари билан таъсирлашади. Кристалларнинг иссиқликдан кенгайиши ва ҳ. к. шу таъсир туфайли бўлади. Хусусан, ўта ўтказувчанлик электрон — фонон ўзаро таъсир билан тушунтирилади.