Tibbiy ko’rikdan o’tish muammosi xar yili ko’tarilishi odat tusiga kirib qolgan.

O’qituvchilarning aksariyati tibbiy ko’rikdan o’tish o’qituvchilar uchun pullik yoki bepulligi, pullik bo’lgan taqdirda hamma joyda to’lov bir xil emasligi haqida shikoyat qilishadi. Ho’sh aslida bu hususida qonunlarda nima deyilgan.
Mehnat kodeksining 214-moddasida ish beruvchi mehnat shartnomasi tuzish chog’ida dastlabki tarzda va keyinchalik (ish davomida) vaqti-vaqti bilan tibbiy ko’rikdan o’tkazishni tashkil qilishi shart bo’lgan xodimlar ro’yxati ko’rsatilgan (bu ro’yxatga o’qituvchilar ham kiradi) hamda tibbiy ko’riklardan o’tilishi munosabati bilan xodimlar chiqimdor bo’lmasligi belgilangan.
Amalda o’qituvchilar yoki ish beruvchi o’z hisobidan majburiy tibbiy ko’rikdan o’tkazishi kerak bo’lgan boshqa xodimlardan haligacha tibbiy ko’rik uchun pul olinadi.
E’tibor bergan bo’lsangiz MKning 214-moddasiga binoan tibbiy ko’rikdan o’tish munosabati bilan xodimdan pul undirilishi mumkin emas, shuningdek “Xodimlarni tibbiy ko’rikdan o’tkazish tartibi to’g’risida”gi nizomga muvofiq tibbiy ko’riklarni o’tkazish vaqtida xodimning ish joyi (lavozimi) va o’rtacha oylik ish haqi saqlanishi belgilab berilgan.
YA’ni o’qituvchi ish vaqtida tibbiy ko’rikdan o’tish uchun ketgan vaqtda oylik tabelga “+” qilib qo’yiladi. Aynan shu narsa xodimlarning tibbiy ko’riklardan o’tilishi munosabati bilan chiqimdor bo’lmasligini belgilaydi.
Bu masalada tibbiyot xodimlarini ham ayibdor qilish noo’rin. CHunki moliya bo’limlari budjet tashkilotlarining smetasini tasdiqlayotganda tibbiy ko’rik uchun pul ajratmaydi! Budjetdan pul ajratilmagandan keyin tibbiyot xodimlari yoki maktab direktorlari nima qilsin, yonidan to’lasinmi shuncha pulni?
Bu haqida huquqshunos Xushnudbek Xudoyberdiev ham shunday degan edi:
“Amalda qonunlar nima uchun bajarilmayotganining sabablarini aniqlab, shunga qarshi kurashgan yanada foydaliroq bo’lardi. SHunchaki savol-javoblar bilan biror natijaga erishish qiyin. O’qituvchilarning huquqiy ongi o’ta yuksalib, «men o’z yonimdan pul to’lamayman» degan bilan muammo yechilmaydi. Direktor ham bilganingni qil, deydi. Natijada tibbiy ko’riklar o’tkazilmaydi xolos. Shumi yechim?
Bu yerda ikkita savolga javob topish kerak:
1) Nima uchun moliya bo’limlari byudjet tashkilotlari smetasiga majburiy tibbiy ko’riklar uchun pul ajratmaydi?
2) Agar pul ajratilsa, unda nima uchun haligacha ko’p joylarda xodimlarning o’z puliga tibbiy ko’rikdan o’tkazishadi? Byudjet pullarini maqsadli sarflanmayotganligi yuzasidan kimdir javob berishi kerakku axir.”
Bu masala bo’yicha Adliya vazirligi tomonidan jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlarini tahlil qilish natijalariga ko’ra Mehnat kodeksining 214-moddasi birinchi qismiga qo’shimcha kiritish haqidagi qonun loyihasi ishlab chiqilib, jamoatchilik muhokamasi uchun joylashtirilgan edi. Loyihada ijtimoiy himoyaga muxtoj fuqarolarni hamda umumta’lim maktablari va maktabgacha ta’lim muassasalarining bevosita bolalarga ta’lim va tarbiya berish bilan mashg’ul bo’lgan pedagog va boshqa xodimlarini ish beruvchining budjet mablag’lari hisobidan tibbiy ko’rikdan o’tkazilishi tartibi nazarda tutilgan.
Mazkur qonun loyihasining qabul qilinishi bilan ijtimoiy himoyaga muxtoj bo’lgan fuqarolarni, shuningdek pedagog xodimlarni davlat tomonidan ijtimoiy himoya qilinishi ta’minlanishiga erishiladi.
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak xozircha to’lov orqali tibbiy ko’rikdan o’tishga majburmiz. Chunki xozirda ayrim hududlarda hatto tibbiyot xodimlarining o’zlari ham pullik tibbiy ko’rikdan o’tmoqdalar. Balkim tez orada bu masalaga ham oydinlik kirib qolar.

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:45:08