Buyuk olimlar hayotidagi oddiy voqealar
1939 yilda 25 yoshli matematik Jorj Dansig Kaliforniya universitetida tahsil olardi. Bir kuni u statistika darsiga 20 daqiqa kechikib bordi. Jimgina kirib, stolga o‘tirdi. Mavzuni o‘tkazib yuborganini tushunib, doskaga yozilgan ikki vazifa shartlarini ko‘chirib oldi.
Uyida dars qilayotib, bugun darsga kechikkanidan uch marta afsuslandi. Vazifalar haqiqatan ham qiyin edi. Dansig ularni hal qilish uchun muhim bir narsani o‘tkazib yubordim, deb o‘ylardi. Ilojsizlikdan masalalarni hal kirishga kirishdi. Bir necha kunlik mashaqqatli mehnatdan so‘ng, u baribir bu masalalarni yechdi. Mamnun bo‘lib, professor yoniga borib, daftarini unga uzatdi.
Professor Yeji Neyman bu topshiriqni beixtiyor qabul qildi, lekin u talabalardan bunday masalani yechib kelish to‘g‘risidagi bergan topshirig‘ini eslay olmadi. Biroz vaqt o‘tgach, talaba daftarini tekshirib, hayratda qoldi. U haqiqatan ham ma’ruzalardan birining boshida talablarga ushbu ikki masala shartlarini aytib berganini esladi. Nafaqat professorning o‘zi, balki o‘sha davrning boshqa atoqli olimlari tomonidan hal etilmaydigan ikki masala shartlarini!
Biroq, Dansig ma’ruzaning bu ikki masala hal etilmasligi haqida gapirilgan qismini tinglamasdan qolgandi. Va ularni hal qildi.

***
Maks Plank fizika bo‘yicha Nobel mukofotini olgach, doiraviy sayohatga chiqdi va hamma joyda bir xil ma’ruza qilardi. Uning haydovchisi har doim zalda o‘tirar edi va matnni yodlab oldi. U boshlig‘iga hazil taklif qildi: “Ma’ruzalaringizni o‘zim o‘qib bersam, siz haydovchi kepkasini kiyib, zalda o‘tirsangiz”. Bu fikr Plankka yoqdi va u rozi bo‘ldi.
Haydovchi kvant mexanikasi to‘g‘risida ma’ruza o‘qiy boshladi. To‘satdan fizik professorlaridan biri savol berib qoldi. Haydovchi uni diqqat bilan tingladi va shunday dedi: “Shunday taraqqiy etib borayotgan shaharda mendan bunday oddiy savol so‘raladi, deb o‘ylamagan edim. Sizning ruxsatingiz bilan haydovchimdan bu savolga javob berishni so‘rayman”.

***
Raqamlar nazariyasi sohasidagi mutaxassis nemis matematiki Ernst Eduard Kummer arifmetika bilan jiddiy kelishmovchilikda edi. Bir kuni talabalarni o‘qitish paytida 7 ni 9 ga ko‘paytirish kerak edi. “Yetti karra to‘qqiz”, dedi Kummer, “Yettini to‘qqizga ko‘paytirsak… qancha bo‘ladi?”. “Oltmish bir” turtki berdi, talabalardan biri. Kummer taxtaga 61 raqamini yozdi.  “Janob, yetti karra to‘qqiz 66 bo‘ladi”, dedi ikkinchi talaba.
— Janoblar, deb javob berdi Kummer, — ikkalasidan birini tanlash kerak, yo 61 yo 66.

Bahora Muhammadiyeva tayyorladi.
***
Получив Нобелевскую премию по физике, Макс Планк отправился в кругосветное путешествие и везде читал одни и те же лекции. Его водитель всегда сидел в холле и запоминал текст. Он пошутил своему начальнику: «Если я сам буду читать ваши лекции, вы можете надеть водительскую кепку и сидеть в зале». Планку идея понравилась, и он согласился.
Водитель начал читать лекции по квантовой механике. Внезапно один из профессоров физики задал вопрос. Водитель внимательно выслушал и сказал: «Я никогда не думал, что мне зададут такой простой вопрос в таком развивающемся городе. С вашего разрешения прошу моего водителя ответить на этот вопрос».
***
Эрнст Эдуард Куммер, немецкий математик, специализирующийся на теории чисел, был в серьезных разногласиях с арифметикой. Однажды мне пришлось умножать 7 на 9, обучая студентов. — Семь раз девять, — сказал Куммер, — если семь умножить на девять… сколько? «Шестьдесят один», — мотивировал один из студентов. Куммер написал на доске число 61. «Сэр, семь раз девять — 66», — сказал второй студент.
«Господа, — ответил Куммер, — вы должны выбрать одно из двух: либо 61, либо 66.
Подготовила Бахора Мухаммадиева.
Источник: Zarnews.uz

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:53:38
DTM 2020: Abituriyentlarni qiynayotgan asosiy savollarga javoblar DTM 2020: Abituriyentlarni qiynayotgan asosiy savollarga javoblar
Farzandingizga 15 daqiqa kitob o’qib berishning 15 foydasi Farzandingizga 15 daqiqa kitob o’qib berishning 15 foydasi
Talabalar stipendiyasi bo‘yicha ayrim tushuntirishlar Talabalar stipendiyasi bo‘yicha ayrim tushuntirishlar
Ta'limda innovatsion texnologiyalar va ulardan foydalanish haqida Ta'limda innovatsion texnologiyalar va ulardan foydalanish haqida
Xashorotlar haqida she’rlar to‘plami xashorot Xashorotlar haqida she’rlar to‘plami xashorot
2022 yil nomi e’lon qilindi 2022 yil nomi e’lon qilindi
Oʻzbekistonda nechta bogʻcha faoliyat yuritadi? Oʻzbekistonda nechta bogʻcha faoliyat yuritadi?
Barot Boyqobilov hayoti, ijodi, asarlari, faoliyati, tarjimai hol Barot Boyqobilov hayoti, ijodi, asarlari, faoliyati, tarjimai hol
Qambar Ota hayoti, ijodi, asarlari, faoliyati, tarjimai hol Qambar Ota hayoti, ijodi, asarlari, faoliyati, tarjimai hol
Sh.Shermatov: Maktablar ochilishi bo’yicha qarorni mahalliy deputatlar qabul qiladi Sh.Shermatov: Maktablar ochilishi bo’yicha qarorni mahalliy deputatlar qabul qiladi
Iqtidorli o’quvchilar bilan ishlash masalasiga doir mulohazalar Iqtidorli o’quvchilar bilan ishlash masalasiga doir mulohazalar
Qozog‘iston maktablari besh kunlik formatga o‘tadi Qozog‘iston maktablari besh kunlik formatga o‘tadi
O’quvchilarning maktabda olgan bahosi OTMga kirish imtihonlarida inobatga olinadi O’quvchilarning maktabda olgan bahosi OTMga kirish imtihonlarida inobatga olinadi
Qancha maktabda an’anaviy ta’lim boshlangani ma’lum qilindi Qancha maktabda an’anaviy ta’lim boshlangani ma’lum qilindi
Sog‘liq uchun xavfli mevalarni bilasizmi? Sog‘liq uchun xavfli mevalarni bilasizmi?
Idrokni shakllantirish uchun 11 tavsiya Idrokni shakllantirish uchun 11 tavsiya
Mandat natijalari 2022 e’lon qilindi Mandat natijalari 2022 e’lon qilindi
ijodiy-madaniy masalalar bo‘yicha targ‘ibotchi qancha maosh oladi? ijodiy-madaniy masalalar bo‘yicha targ‘ibotchi qancha maosh oladi?
Jismoniy tarbiya fanidan barcha sinflar uchun yangi yillik ish reja Jismoniy tarbiya fanidan barcha sinflar uchun yangi yillik ish reja
Qalam va o’chirg’ich. Ibratli hikoya Qalam va o’chirg’ich. Ibratli hikoya