Buyuk olimlar hayotidagi oddiy voqealar
1939 yilda 25 yoshli matematik Jorj Dansig Kaliforniya universitetida tahsil olardi. Bir kuni u statistika darsiga 20 daqiqa kechikib bordi. Jimgina kirib, stolga o‘tirdi. Mavzuni o‘tkazib yuborganini tushunib, doskaga yozilgan ikki vazifa shartlarini ko‘chirib oldi.
Uyida dars qilayotib, bugun darsga kechikkanidan uch marta afsuslandi. Vazifalar haqiqatan ham qiyin edi. Dansig ularni hal qilish uchun muhim bir narsani o‘tkazib yubordim, deb o‘ylardi. Ilojsizlikdan masalalarni hal kirishga kirishdi. Bir necha kunlik mashaqqatli mehnatdan so‘ng, u baribir bu masalalarni yechdi. Mamnun bo‘lib, professor yoniga borib, daftarini unga uzatdi.
Professor Yeji Neyman bu topshiriqni beixtiyor qabul qildi, lekin u talabalardan bunday masalani yechib kelish to‘g‘risidagi bergan topshirig‘ini eslay olmadi. Biroz vaqt o‘tgach, talaba daftarini tekshirib, hayratda qoldi. U haqiqatan ham ma’ruzalardan birining boshida talablarga ushbu ikki masala shartlarini aytib berganini esladi. Nafaqat professorning o‘zi, balki o‘sha davrning boshqa atoqli olimlari tomonidan hal etilmaydigan ikki masala shartlarini!
Biroq, Dansig ma’ruzaning bu ikki masala hal etilmasligi haqida gapirilgan qismini tinglamasdan qolgandi. Va ularni hal qildi.

***
Maks Plank fizika bo‘yicha Nobel mukofotini olgach, doiraviy sayohatga chiqdi va hamma joyda bir xil ma’ruza qilardi. Uning haydovchisi har doim zalda o‘tirar edi va matnni yodlab oldi. U boshlig‘iga hazil taklif qildi: “Ma’ruzalaringizni o‘zim o‘qib bersam, siz haydovchi kepkasini kiyib, zalda o‘tirsangiz”. Bu fikr Plankka yoqdi va u rozi bo‘ldi.
Haydovchi kvant mexanikasi to‘g‘risida ma’ruza o‘qiy boshladi. To‘satdan fizik professorlaridan biri savol berib qoldi. Haydovchi uni diqqat bilan tingladi va shunday dedi: “Shunday taraqqiy etib borayotgan shaharda mendan bunday oddiy savol so‘raladi, deb o‘ylamagan edim. Sizning ruxsatingiz bilan haydovchimdan bu savolga javob berishni so‘rayman”.

***
Raqamlar nazariyasi sohasidagi mutaxassis nemis matematiki Ernst Eduard Kummer arifmetika bilan jiddiy kelishmovchilikda edi. Bir kuni talabalarni o‘qitish paytida 7 ni 9 ga ko‘paytirish kerak edi. “Yetti karra to‘qqiz”, dedi Kummer, “Yettini to‘qqizga ko‘paytirsak… qancha bo‘ladi?”. “Oltmish bir” turtki berdi, talabalardan biri. Kummer taxtaga 61 raqamini yozdi.  “Janob, yetti karra to‘qqiz 66 bo‘ladi”, dedi ikkinchi talaba.
— Janoblar, deb javob berdi Kummer, — ikkalasidan birini tanlash kerak, yo 61 yo 66.

Bahora Muhammadiyeva tayyorladi.
***
Получив Нобелевскую премию по физике, Макс Планк отправился в кругосветное путешествие и везде читал одни и те же лекции. Его водитель всегда сидел в холле и запоминал текст. Он пошутил своему начальнику: «Если я сам буду читать ваши лекции, вы можете надеть водительскую кепку и сидеть в зале». Планку идея понравилась, и он согласился.
Водитель начал читать лекции по квантовой механике. Внезапно один из профессоров физики задал вопрос. Водитель внимательно выслушал и сказал: «Я никогда не думал, что мне зададут такой простой вопрос в таком развивающемся городе. С вашего разрешения прошу моего водителя ответить на этот вопрос».
***
Эрнст Эдуард Куммер, немецкий математик, специализирующийся на теории чисел, был в серьезных разногласиях с арифметикой. Однажды мне пришлось умножать 7 на 9, обучая студентов. — Семь раз девять, — сказал Куммер, — если семь умножить на девять… сколько? «Шестьдесят один», — мотивировал один из студентов. Куммер написал на доске число 61. «Сэр, семь раз девять — 66», — сказал второй студент.
«Господа, — ответил Куммер, — вы должны выбрать одно из двух: либо 61, либо 66.
Подготовила Бахора Мухаммадиева.
Источник: Zarnews.uz

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:53:38
Intellekt otadan o‘g‘ilga o‘tadimi? Intellekt otadan o‘g‘ilga o‘tadimi?
Ayol tanasi haqida qiziqarli faktlar Ayol tanasi haqida qiziqarli faktlar
Direktorning 20 soatdan ortiq dars bermayman deyishi to’g’rimi? Direktorning 20 soatdan ortiq dars bermayman deyishi to’g’rimi?
Tohir Qahhor hayoti, faoliyati, asarlari, tarjimalari, mukofotlari Tohir Qahhor hayoti, faoliyati, asarlari, tarjimalari, mukofotlari
Test: Rasmdagi qaysi obyekt birinchi bo’lib diqqatingizni tortdi? Test: Rasmdagi qaysi obyekt birinchi bo’lib diqqatingizni tortdi?
22-sentabr onlayn darslar jadvali 22-sentabr onlayn darslar jadvali
Mart oyida necha kun dam olinadi? Mart oyida necha kun dam olinadi?
Eng sara Ezop masallari Eng sara Ezop masallari
Energiyani o'g'irlaydigan odatlar Energiyani o'g'irlaydigan odatlar
Bolalarni oilalarga tarbiyaga olish tartibi belgilandi Bolalarni oilalarga tarbiyaga olish tartibi belgilandi
Yosh tadbirkorlarga 5 ta oddiy maslahat Yosh tadbirkorlarga 5 ta oddiy maslahat
Insult xavfini kamaytirishning beshta usuli Insult xavfini kamaytirishning beshta usuli
Perevod bo‘yicha ma’lumotlar mandat.dtm.uz saytiga joylashtirildi Perevod bo‘yicha ma’lumotlar mandat.dtm.uz saytiga joylashtirildi
Alisher Navoiy ruboiylar to’plami Alisher Navoiy ruboiylar to’plami
Onotoledan samarali kitob oqish boyicha 7 qoida Onotoledan samarali kitob oqish boyicha 7 qoida
2020-2021-o‘quv yili uchun o‘tish ballari e’lon qilindi 2020-2021-o‘quv yili uchun o‘tish ballari e’lon qilindi
8-mart ayollar uchun tabriklar va tilaklar to’plami 8-mart ayollar uchun tabriklar va tilaklar to’plami
Maktabda ichki nazoratdagi o’quvchilar bilan kim ish olib borishi kerak? Maktabda ichki nazoratdagi o’quvchilar bilan kim ish olib borishi kerak?
O‘qituvchi attestatsiyadan o‘tolmasa ishdan olinadimi? O‘qituvchi attestatsiyadan o‘tolmasa ishdan olinadimi?
Er-xotin o‘rtasida muhabbatni kuchaytirish uchun 10 ta tavsiya Er-xotin o‘rtasida muhabbatni kuchaytirish uchun 10 ta tavsiya