Bilimga aylanayotgan o‘yinlarning nega o‘zbekchasi yo‘q?
Tish shifokoriga bolalarni olib borish qanchalik azobligini ota-onalar juda yaxshi bilishadi. Bolalarning tishini davolaydigan stomatologlar xonasida yig‘i ovozi tez-tez quloqqa chalinib qoladi. Shifoxonaga borib, navbatda turgandim, ikki qizaloqning onasi bilan tish shifokoriga borganda nimalar qilish kerakligini burro-burro gapirib berayotganiga guvoh bo‘ldim. Qizaloqlar bir-biriga gap bermay shifokorning asboblari qanday g‘irillashi-yu do‘xtir opa ozgina jizillatib ukol qilib yuborganiga indamay o‘tirsa, hammasi o‘tib ketishini quvnoq ohangda aytib berayotgandi.
Rostdan ham 4-5 yoshli qizaloqlar qabulga kirgach, yig‘lamadi ham. Onasidan bu holning sirini so‘radim.
— Farzandlaringizni shifokorga kelishga obdon tayyorlabsiz-da?
— Bola faqat aytilgan gapga ko‘nmaydiku. Yutub orqali bolani tish shifokoriga olib borishga tayyorlash bo‘yicha multfilm va bosqichma-bosqichli o‘yinlar bor, o‘shalardan ko‘proq foydalandim, — dedi.
Umuman, kundalik hayotda biz bilgan, bilmagan turli holatlar bo‘yicha bolalarning barcha savollariga bugun ota-onalarning o‘zlari ham kezi kelganda javob topa olmay qoladi. Keyingi paytda maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni kuzatarkanman, ularda mana shu bilimlar bolaligidanoq shakllanayotganiga guvoh bo‘laman.
— Nega faqat xorij kanallaridagi multfilm va ko‘rsatuvlarni ko‘rasan, — so‘rayman hali oltiga kirmagan bolakaydan. O‘zimcha uning javobidan keyin bolakayga milliylikka ishtiyoq, o‘z tilini hurmat qilish, qadriyatlarimiz namoyish etiladigan o‘z kanallarimizni ko‘rishdan «va’z» o‘qimoqchi edim.
— Bilasizmi, — dedi u xuddi kattalarday salmoq bilan gap boshlab. – Bu «multik»da kosmos haqida zo‘r ma’lumotlar aytilgan. Voqealar ham shunaqa zo‘r tasvirlanganki, xuddi kosmosga borib qolganday bo‘lasiz. Masalan, siz qaysi sayyora haqida yaxshi bilasiz, o‘sha bo‘yicha hozir sizga savol beraman?
Bolakay shu tariqa meni savollarga ko‘mib tashladi va bu boradagi bilimlarimni ham to‘ldirdi.
— Yutubdagi o‘zbekcha multiklarda bunaqasini topolmayman-da. Shuning uchun rus tilidagi kanallardagini ko‘raman, — dedi.
Bolalar erta ulg‘ayayapti, degan xayolga bordim. Bu haqda doim o‘qisam, guvohi bo‘lsam-da, ularning ko‘p narsalarni erta bilayotgani, hatto ko‘pchiligi yangi bilim izlashga o‘zi ishtiyoq bildirayotganidan ko‘z yumolmaymiz.
— O‘g‘lim ko‘pincha yutubdagi kanallarda bolalarni rivojlantiruvchi turli o‘yin va ko‘rsatuvlarni tomosha qiladi, — deydi samarqandlik Malika Eshmurodova. – Ko‘pincha oshxonada yurganimda suvning qaynash darajasi-yu rozetkaga temir buyumlar suqilishi qanday oqibatlarga olib kelishi, o‘simliklarning qay tartibda o‘sib-rivojlanishi kabilarni gapirib beradi. U bularning barini o‘sha, yutubdagi kanallardagi o‘yinlar orqali o‘rganayotgan ekan. Keyinchalik bu o‘yinlarni birgalikda bajaradigan bo‘ldik. Bu bolamni nazorat qilishga, keyinroq esa unga ana shu ma’lumotlarni eslatib qo‘yishimda asqotadigan bo‘ldi.
Bu ayolning hali besh yoshga to‘lmagan farzandi ham rus tilida shu kabi o‘yin, multfilmlarni tomosha qilarkan. Xorij kanallaridagi bolalarning iqtidorini namoyish qiluvchi ko‘rsatuvlarni o‘zim ham bir necha marta tomosha qildim. 4 yoshli bolakayning yuzlab satr she’r yod olgani, hali beshga kirmay yuzlab davlatlar haqida ma’lumotga egaligi, bir necha tilni bilishi, olti yoshli qizaloqning tibbiyot sohasidagi terminlarni adashmay aytishi, yuzlab rangni ajratib ko‘rsatib berishi…
Aslida bolalarning kichik yoshidayoq tabiat va jamiyatdagi, kundalik turmushdagi juda muhim qoidalarni o‘rganishida ba’zida ota-onalarning hafsala qilmasligi, ba’zida yetarli tushunchaga ega emasligi ham sabab bo‘ladi. Keyin surishtirsam, jonivorlarga nisbatan mehr-shafqat, tabiatning turfa xilligiyu, muzlatkichning nega sovishi, suvni nega qaynatib ichish kerakligi, sovuq suv ichsa nega tomoq og‘rishi kabi minglab savollarga javob topadigan turli o‘yinlar bor ekan. Bu o‘yinlar bolaning qiziqishlari hisobga olingan holda ishlab chiqilishi barobarida ularning dunyoqarashini kengaytirishga ham xizmat qilar ekan. Aqlni peshlovchi, dunyoqarashni kengaytiruvchi, mantiqiy fikrlashni rivojlantiruvchi o‘yinlar o‘zbek tilida ham bo‘lsa, hech bo‘lmasa tarjima qilinsa, yaxshi bo‘lardi. Ularni ishlab chiqish masalasi o‘rtaga tashlansa nur ustiga a’lo nur. Yuqoridagi kabi iqtidorli bolakaylarni kashf etadigan milliy ko‘rsatuvlar paydo bo‘lsa deyman.
Gulruh Mo‘minova.
Источник: Zarnews.uz

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:51:57
Informatika fanidan imtihon biletlari 7-8-9-10-11-sinf Informatika fanidan imtihon biletlari 7-8-9-10-11-sinf
Qaysi fazilatingiz hayotda yordam beradi? Qaysi fazilatingiz hayotda yordam beradi?
Sinf rahbarligi va daftar tekshirish uchun to’lovlar to’xtatildimi? Sinf rahbarligi va daftar tekshirish uchun to’lovlar to’xtatildimi?
DTM 2020-2021 uchun fanlar majmuasini e’lon qildi, to’liq ro’yhat DTM 2020-2021 uchun fanlar majmuasini e’lon qildi, to’liq ro’yhat
Mamnunlik va afsuslanish haqida maqollar to’plami Mamnunlik va afsuslanish haqida maqollar to’plami
Psixologik test: Siz qanday qobiliyatli odamsiz? Psixologik test: Siz qanday qobiliyatli odamsiz?
Maktabda onlayn ta’lim o’zini oqlaydimi – Vazir munosabati Maktabda onlayn ta’lim o’zini oqlaydimi – Vazir munosabati
O’quvchini maktabga telefon bilan jo’natish mumkinmi? O’quvchini maktabga telefon bilan jo’natish mumkinmi?
Samarqandda Mirzo Ulug‘bek nomidagi matematika va fizika fanlariga ixtisoslashtirilgan davlat umumta’lim maktab-internati tashkil etildi Samarqandda Mirzo Ulug‘bek nomidagi matematika va fizika fanlariga ixtisoslashtirilgan davlat umumta’lim maktab-internati tashkil etildi
Agar sizga hech narsani uddalay olmasligingizni aytishsa… Agar sizga hech narsani uddalay olmasligingizni aytishsa…
Aqliy ishlash. Ko'p ishlash. Qay biri ustun? Aqliy ishlash. Ko'p ishlash. Qay biri ustun?
Matematika fanidan yuqori sinf o’qituvchilar kitobi qachon chiqadi? Matematika fanidan yuqori sinf o’qituvchilar kitobi qachon chiqadi?
Tezkor! Oyliklar va stipendiyalar 1-fevraldan 10 foizga oshirilmoqda! Tezkor! Oyliklar va stipendiyalar 1-fevraldan 10 foizga oshirilmoqda!
Farzand va farzandsizlik haqida maqollar to’plami Farzand va farzandsizlik haqida maqollar to’plami
Gʻulom Karimiy hayoti, asarlari, tarjimalari, ilmiy maqola va kitoblari Gʻulom Karimiy hayoti, asarlari, tarjimalari, ilmiy maqola va kitoblari
2022-2023 Fizika fanidan ish rejalar WORD EXCEL 6-11-sinf 2022-2023 Fizika fanidan ish rejalar WORD EXCEL 6-11-sinf
18 yoshga to‘lmaganlar bilan jinsiy aloqa qilganlar qanday jazolanadi? 18 yoshga to‘lmaganlar bilan jinsiy aloqa qilganlar qanday jazolanadi?
Safar Barnoyev hayoti, ijodi, asarlari, faoliyati, tarjimai hol Safar Barnoyev hayoti, ijodi, asarlari, faoliyati, tarjimai hol
Imlo lug‘atining to‘g‘ri va noto‘g‘risi bo‘lishi mumkinmi? Imlo lug‘atining to‘g‘ri va noto‘g‘risi bo‘lishi mumkinmi?
O’TIBDO’ hodimlar uchun tarifikatsiya bo’yicha qo'llanma O’TIBDO’ hodimlar uchun tarifikatsiya bo’yicha qo'llanma