Bola quloqsiz bo‘lsa, nima qilish kerak?
Tarbiyasi og‘ir bola — pedagog va ota-onalar uchun azaliy bosh og‘riq. Qariyb 99% ota-ona bunday muammoga duch kelishadi. Lekin muomalani qaytadan ko‘rib chiqish orqali bunga barham berish mumkin.
Ko‘pincha ota-onalar bola 5 — 7 yoshga to‘lib, qiliq va injiqliklari bilan hammani bezor qilishga ulgurganda shifokor va pedagoglarga shikoyat qila boshlashadi. Biroq bolani mo‘min-qobil qilib o‘stirishga yordam beruvchi tarbiya usullarini ancha oldin — go‘dak bir yoshga to‘lar-to‘lmas boshlash kerak.
Dunyodagi bolalar psixologlari va pedagoglari tarbiyaning asosiy mohiyati qanday bo‘lishidan qat’i nazar, yakdil fikrni ilgari sursa kerak: farzand oilada hamisha bo‘ysundiruvchi (yetakchi) emas, itoat qiluvchi (ergashuvchi) o‘rinni egallashi zarur.
Barcha xalq va zamonlar pedagogikasining asosiy qonuni: kichkina qushcha qushlar galasini boshqarmaydi. Buni boshqacha so‘z bilan izohlash mumkin: bola kattalarning inon-ixtiyorini (dod-faryodi, xarxasha va injiqliklari yordamida) o‘ziga tobe qilolmaydi. Aks holda bu ota-ona va boshqa oila a’zolari tomonidan yo‘l qo‘yilgan aniq va mudhish xato hisoblanadi. Yana bu kelgusida bolaning ruhiyatiga, qolaversa, butun oilaga zarar yetkazishi turgan gap.
Biroq ota-onalar «kattalar izmiga yurish» degani kichkintoyga zo‘ravonlik qilish yoki oila kattalariga majburan itoat ettirish emasligini tushunishi lozim. Ammo bola go‘dakligidanoq oilada hamma qarorlarni aynan ota-ona qabul qilishini va har qanday taqiq so‘zsiz bajarilishi kerakligini tushunib yetishi darkor. Bu, eng avvalo, bolaning xavfsizligi uchun zarur.
Agar bu qonun buzilsa, oilada quloqsiz bola yetiladi…
«Quloqsiz bolalar» qayoqdan paydo bo‘ladi?
Boladagi xarxasha va injiqliklarga qarshi kurashishni o‘rganishdan oldin yoqimtoy mittivoylar qachon, qay tarzda ters bo‘lib qolishiga oydinlik kiritish kerak. Aslida farzand hulqi (qushchaning qushlar galasidagi yurish-turishi kabi), avvalo, kattalar muomalasi bilan chambarchas bog‘liq. «Farishta»lar «shaytoncha»ga aylanib, ota-onaning boshiga chiqib olishiga sababchi vaziyatlar mavjud. Quyidagi holatlarda bolalar injiq, quloqsiz va gapga kirmaydigan bo‘lib qolishadi:
E’tibor berganmisiz, kichkintoylar televizor, mebel, o‘yinchoq yoki mutlaqo begona odam qarshisida sira yig‘lashmaydi, xarxasha qilishmaydi. Gщdak qanchalik kichik bo‘lmasin, hamisha kim uning ashulasiga raqs tushishini, kimning asablarini dod-faryod bilan yengib bo‘lmasligini biladi. Agar siz sal bo‘sh kelsangiz, uning injiqliklari oldida qo‘l ko‘tarsangiz, bu fe’l-atvor bilan bir umr yonma-yon yashashga majbur bo‘lasiz.
Bu xarxashalarni qanday to‘xtatish mumkin?
Gapga kirmaydigan quloqsiz bolani «farishta»ga aylantirish aslida mo‘’jiza yaratish emas. Haqiqatda bu pedagogik «ustomonlik» unchalik mushkul ish ham emas, lekin ota-onadan ma’naviy kuch, sabr va iroda talab etadi. Muhimi, bu shunga arziydi! Mazkur usulni amaliyotga qancha erta tatbiq etsangiz, farzandingiz shuncha yuvosh, og‘ir va vazmin bo‘lib ulg‘ayadi. Shunday qilib:
Eski tizim (aksariyat ota-onalar shunday yo‘l tutishadi): o‘g‘ilchangiz depsinib, boshini polga urib, ho‘ngrab yig‘lay boshlagan zahoti — uning «nayrang»iga uchasiz va uni tinchlantirish uchun hamma narsaga tayyor turasiz.
Yangi tizim (quloqsiz farzandini qayta tarbiyalashni istovchilar shunga rioya etishi darkor): qizaloq qichqirib yig‘lay boshlasa, unga jilmayib qarab qo‘yib, xonadan chiqib keting. Lekin bola sizning uni eshitishda davom etayotganingizni bilishi kerak. Baqiraverib charchamaguncha uning ko‘ziga ko‘rinmay turgan ma’qul. Baqir-chaqir to‘xtagach (bir soniyaga bo‘lsa ham!), jilmayib qaytib keling, unga bo‘lgan ota-onalik mehr-muhabbatingizni namoyon eting. Sizni ko‘rgan zahoti bola yana yig‘lay boshlasa, siz yana bamaylixotir xonani tark eting. Xarxasha qilishni to‘xtatgan zahoti yana quchog‘ingizni ochib, kulib kirib keling.
Biroq buni bola boshini urib olib, biror joyi og‘riganidan, uni ko‘chadagilar xafa qilishgani yoki qo‘shni itdan qo‘rqib ketganidan farqlay oling. Bunday vaziyatda uning yig‘i-sig‘isi tabiiy hol bo‘lib, bolani tushunish kerak — u sizning himoya va g‘amxo‘rligingizga muhtoj. Lekin xohlagan narsasiga erishish, aytganini qildirish uchun ataylab xarxasha qilayotgan bolani ko‘tarib, quchoqlab, o‘pib yupatish yaxshilikka olib kelmaydi — bu boshqa masala.
Mazkur holatda ota-ona matonatli bo‘lishi va «nayrang»ga uchmasligi kerak.
Shu tariqa ertami yoki kech bola «tushunib yetadi» (refleks darajasida): xarxasha qilganda — uni yolg‘iz qoldirishadi, eshitishmaydi. Ammo janjalni to‘xtatgan zahoti uning yoniga qaytib kelishlarini, uni yaxshi ko‘rishlarini va tinglashga tayyor ekanliklarini anglab yetadi.
«Odatda bolada «Baqirganimda — hech kimga kerak emasman, tinchlanganimda — hamma meni yaxshi ko‘radi» barqaror refleks shakllanishi uchun 2-3 kun vaqt kerak bo‘ladi. Agar ota-ona bu paytda sabr qilsa, mo‘min-qobil bolani tarbiya qilishadi, sabri yetmasa, bolaning xarxasha va injiqliklariga bir umr chidab yashashiga to‘g‘ri keladi!»
Tarbiyadagi eng muhim mezonlar
Bola tarbiyasi mavzusi — bepoyon, serqirra, cheksiz va umuman oddiy odamlar qabul qilishi mushkul masala. Har yili dunyo bo‘yicha bolalar tarbiyasiga bag‘ishlangan tonnalab kitob va risolalar chop etiladi, biroq yuz yil muqaddam bo‘lgani kabi aksariyat ota-onalar gapga kirmaydigan bolalar muammosiga duch kelaverishadi. Ana shu ota-onalarga muammolarni hal etishda quyidagi mezonlar asqatadi.
Mo‘min-qobil bolani tarbiyalash, bir qarashda, unchalik qiyin emas. Ota-ona shunchaki o‘z xatti-harakatlarini tahlil hamda nazorat qilishi — farzandga munosib o‘rnak bo‘lishi, ularning xarxasha va injiqlariga uchmasligi, bola bilan bajonidil suhbatlashishi, o‘z qarorlarini bamaylixotir tushuntirishi zarur.
Ota-onalarga maslahatlar
Qaysi tarbiyalash usulini tanlash o‘z ixtiyoringizda. Biz shunchaki oilada iliq munosabatlarni saqlashga yordam beradigan maslahatlarni berib o‘tmoqchimiz:
Eng muhimi — ishonchini suiiste’mol qilmang. «Men senga ishongandim, sen esa…» iborasini ko‘p ishlatish munosabatlarning qadrsizlanishiga olib kelishi mumkin.
Sh.Isroilova tayyorladi.
Родители часто начинают жаловаться врачам и воспитателям, когда их детям 5-7 лет, и они надоедают всем своими проделками и капризами. Однако методы воспитания, помогающие ребенку вырасти верующим, следует применять задолго до того, как ребенку исполнится год.
Детские психологи и педагоги всего мира, независимо от характера воспитания, должны согласиться с тем, что ребенок всегда должен быть послушным (ведомым) членом семьи, а не подчиненным (лидером).
Основной закон педагогики всех народов и времен: маленькая птичка не правит стаей птиц. Другими словами, ребенок не способен подчиняться воле взрослых (с помощью криков, сарказма и капризов). В противном случае это явная и серьезная ошибка родителей и других членов семьи. Опять же, это может нанести вред психике ребенка в будущем, а также всей семье.
Однако родители должны понимать, что «идти по стопам взрослых» не означает, что ребенок подвергается насилию или что семья вынуждена подчиняться старшим. Но с раннего возраста ребенку необходимо понимать, что все решения в семье принимаются родителями, и любые ограничения должны строго соблюдаться. Это необходимо, в первую очередь, для безопасности ребенка.
Если этот закон нарушить, в семье вырастет глухой ребенок…
Откуда берутся «глухие дети»?
Прежде чем научиться справляться с травлей и капризами у ребенка, важно уточнить, когда и как милые малышки становятся негативными. На самом деле поведение детей (например, поведение птицы в птичьей стае) тесно связано с поведением взрослых. Бывают ситуации, когда «ангелы» становятся «чертями» и садятся на головы родителей. В следующих случаях дети становятся капризными, глухими и безмолвными:
Когда в семье нет педагогических критериев. Например, родитель занимается с ребенком исходя из его настроения – сегодня отец добрый и разрешает ребенку смотреть мультфильм до полуночи, а на следующий день, в 9 часов вечера, заставляет детей спать.
Когда педагогические критерии взрослых резко отличаются. Например, отец против желания ребенка смотреть мультфильм после 21:00, а мать соглашается. Важно, чтобы родители (а также другие члены семьи) были согласны.
Семья «подчиняется» капризам и капризам ребенка. Миттивы формируют свое поведение на уровне условных рефлексов и инстинктов. Например, если ребенок получает то, что он или она хочет от взрослого, плача, крика и крика, он или она будет использовать это регулярно, пока его или ее не возьмут на работу. Они не используют их, когда они не работают.Видите ли, малыши не плачут перед телевизором, мебелью, игрушками или совершенно незнакомым человеком. Каким бы маленьким ни был Гщдак, он всегда знает, кто будет танцевать под его песню и чьи нервы не сломит крик. Если вы придумаете что-то из ряда вон выходящее, то им придется переосмыслить свою позицию.
Как это можно остановить?
Сделать из глухого ребенка «ангела» — не чудо. На самом деле это педагогическое «мастерство» не так уж и сложно, но требует от родителей духовной силы, терпения и воли. Главное, оно того стоит! Чем раньше вы будете практиковать этот метод, тем медленнее, тяжелее и спокойнее будет расти ваш ребенок. И так:
Старая система (так поступает большинство родителей): как только ваш сын ступает на пол и начинает рыдать, вы влетаете в его «фишку» и готовы на все, чтобы его успокоить.
Новая система (те, кто хочет перевоспитать глухого ребенка, должны соблюдать это правило): если девочка начинает кричать и плакать, посмотрите на нее с улыбкой и выйдите из комнаты. Но ребенок должен знать, что вы продолжаете его слышать. Лучше не смотреть на него, пока он не устанет кричать. Когда крик прекратится (хотя бы на секунду!), вернитесь с улыбкой и покажите ей свою родительскую любовь. Если малыш снова заплачет, как только увидит вас, снова тихо выйдите из комнаты. Как только вы перестанете чесаться, раскройте руки и смейтесь.
Но не говорите ребенку, если он получит удар по голове, поранится, поранится на улице или испугается соседской собаки. В этом случае для него естественно плакать, и ребенка нужно понять – он нуждается в вашей защите и заботе. Но нехорошо брать на руки, обнимать и целовать ребенка, который намеренно пытается получить то, что он или она хочет сделать, — это другое дело.
В этом случае родители должны быть стойкими и не поддаваться на провокации.
Таким образом, ребенок рано или поздно «понимает» (на рефлекторном уровне): когда он чешется — он остается один, его не слышно. Но как только он перестал драться, он понял, что к нему вернутся, что его любят и готовы слушать.
«Обычно за 2-3 дня у ребенка вырабатывается устойчивый рефлекс: «Когда я кричу — я никому не нужен, когда я спокоен — меня все любят». Если родители за это время проявят терпение, они воспитают верующего ребенка, а если не проявят терпения, ребенку придется всю жизнь терпеть капризы и капризы!»
Самые важные критерии в образовании
Тема воспитания детей обширна, многогранна, бесконечна и трудна для принятия обычными людьми.Ежегодно в мире издаются тонны книг и брошюр по воспитанию детей, но, как и сто лет назад, большинство родителей сталкивается с проблемой невысказанных детей. Следующие критерии помогут этим родителям решить проблемы.
Всегда хвалите ребенка за его хорошее поведение. К сожалению, большинство родителей наказывают своих детей за плохие поступки и чувствуют себя обязанными поступать так же, когда дело касается хороших поступков. На самом деле ребенок только начинает исправлять свое поведение, и «хорошие» и «плохие» оценки ему еще чужды. Тогда он пытается действовать в соответствии со значением своих близких. Хвалите и поощряйте его за хорошие манеры и речь, чтобы он старался делать именно то, что вы от него хотите.
Если ребенок капризничает и плохо себя ведет, не вините его или ее! Виноват только за поведение в конкретной ситуации. Например, ваш сын плохо вел себя на детской площадке — толкал других, обижал их, отбирал их игрушки. Взрослые часто говорят: «Ты плохой, ты завидуешь!» привык говорить. Это хороший пример обвинения ребенка как личности. Если такие обвинения будут повторяться систематически — ребенку станет совсем плохо. Поправьте его: «Почему ты ведешь себя плохо? Почему ты толкаешь и обижаешь других? Только плохие дети обижают других, потому что ты хороший! А сегодня ты ведешь себя как плохой мальчик — я должен тебя наказать…» Тогда ребенок понимает, что он действительно хороший, что его любят и уважают, но что его поведение сегодня неправильно.
Всегда учитывайте возраст и развитие вашего ребенка.
4. Разумные требования к ребенку.
Плохое поведение должно своевременно наказываться (не исключайте 3-летнего ребенка из вечернего мультфильма за то, что он утром пролил еду — несовершеннолетний может не осознавать, что наказание связано с ошибкой).
Наказывая ребенка, нужно быть спокойным, Психологи это могут подтвердить: любой собеседник, в том числе и ребенок (каким бы маленьким он ни был), лучше вас поймет, если вы будете говорить спокойно, не крича.
Всегда обращайте внимание на то, как вы разговариваете со своим ребенком (особенно когда он или она непослушны, раздражительны или раздражительны, сердиты или расстроены) — вероятно, вы не хотите, чтобы они разговаривали с вами в таком тоне.
Вы всегда должны быть уверены, что ребенок понимает вас.
Лучше подавать пример того, что правильно и что неправильно. Другими словами, «Делай, как я» более эффективен, чем «Делай, как я говорю». Пусть они учатся у вас, помните, они сделают то, что увидят в птичьем гнезде.
Как родитель, всегда будьте готовы пересмотреть свои решения.Особенно это касается родителей детей от 10 лет и старше. В этом возрасте ребенок умеет договариваться и представлять доказательства. Он или она всегда должны понимать, что вы делаете выводы, но что вы готовы их выслушать и что вы можете изменить свое мнение в пользу вашего ребенка в определенных ситуациях.
Постарайтесь объяснить последствия поведения ребенка (особенно если оно плохое). Если он выбрасывает свои игрушки из кроватки, не забирайте их: малыш быстро поймет, что его поведение уничтожит игрушки. О детях постарше можно говорить в более серьезных ситуациях.
Воспитать верующего ребенка на первый взгляд несложно. Родителям просто необходимо анализировать и контролировать свое поведение – быть достойным примером для ребенка, не обижаться на его капризы и капризы, радостно разговаривать с ребенком, спокойно объяснять свои решения.
Советы родителям
Выбор за вами. Вот несколько советов, которые помогут сохранить тепло в семье:
Решайте сами, как это контролировать. Отнеситесь к делу спокойно и постарайтесь не слишком зацикливаться на проблеме.
Не пытайтесь формировать своего ребенка, говорите с ним обо всем, что вы делаете. Следите за тем, чтобы ребенок не чувствовал давления при принятии решения. Позвольте им самостоятельно реагировать на решение, которое они принимают. В результате его доверие к вам возрастает, и он держит руку на пульсе событий. Вы, в свою очередь, начинаете себя контролировать.
Взаимное доверие между отцом и матерью и ребенком очень важно. Ребенок не должен бояться говорить о своих ошибках, переживаниях и проблемах. Не рекомендуется бороться за ее истину, даже если эта истина вам совсем не нравится. Нехорошо упрекать ребенка за его ошибки, иначе он вообще не будет вам доверять. Вместо этого постарайтесь спокойно поговорить о том, что не так. Как только вы потеряете его доверие, восстановить его будет непросто. Ведь наличие ребенка не означает, что вы лучшие друзья.
Главное, не злоупотребляйте своим доверием. Слишком много фраз вроде «Я доверял тебе и тебе…» может привести к ухудшению отношений.
Подготовила Ш.Исроилова.
Источник: habar.uz

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:50:36
Iqtisod fanidan olimpiada savollari 9-sinf Iqtisod fanidan olimpiada savollari 9-sinf
Koronavirusning ikkinchi to‘lqini yuz bergan taqdirda ta’lim to‘xtatilishi mumkin Koronavirusning ikkinchi to‘lqini yuz bergan taqdirda ta’lim to‘xtatilishi mumkin
Do’stlik va dushmanlik haqida maqollar to’plami Do’stlik va dushmanlik haqida maqollar to’plami
10-maydan hamma o’qituvchilar ta’tilga chiqadimi? 10-maydan hamma o’qituvchilar ta’tilga chiqadimi?
Dehqonchilik va chorvachilik haqida maqollar to’plami Dehqonchilik va chorvachilik haqida maqollar to’plami
2022-yil Dars jarayonlari 5-sentabrdan boshlanadi 2022-yil Dars jarayonlari 5-sentabrdan boshlanadi
Fransuz tili fanidan electron darsliklar, fransuz tili kitoblari 1-11-sinf Fransuz tili fanidan electron darsliklar, fransuz tili kitoblari 1-11-sinf
Sharqshunoslik universitetiga turkiyalik professorlar ta’lim berish uchun taklif qilindi Sharqshunoslik universitetiga turkiyalik professorlar ta’lim berish uchun taklif qilindi
2022-yil test sinovlari boshlanmoqda, imtihonga qanday hujjatlar olib boriladi? 2022-yil test sinovlari boshlanmoqda, imtihonga qanday hujjatlar olib boriladi?
Qizlar AKT savodxonligini qo’llab-quvvatlash maqsadida yangi loyiha sinovdan o’tkaziladi Qizlar AKT savodxonligini qo’llab-quvvatlash maqsadida yangi loyiha sinovdan o’tkaziladi
Qamchibek Kenja. Qamchibek Kenja haqida: hayoti, asarlari, faoliyati Qamchibek Kenja. Qamchibek Kenja haqida: hayoti, asarlari, faoliyati
Vaksina olgan fuqarolar uchun 750 ming soʻm berilyaptimi? Vaksina olgan fuqarolar uchun 750 ming soʻm berilyaptimi?
Mahalla mas’ullari malakasini oshirishi shartmi? Mahalla mas’ullari malakasini oshirishi shartmi?
Erkin Xushvaqtov hayoti, mehnat faoliyati, asarlari, mukofotlari Erkin Xushvaqtov hayoti, mehnat faoliyati, asarlari, mukofotlari
Har yili 100 nafar xotin-qizning to‘lov-kontrakti hokimliklar tomonidan to‘lab beriladi Har yili 100 nafar xotin-qizning to‘lov-kontrakti hokimliklar tomonidan to‘lab beriladi
19-sentabr onlayn maktab darslarini tomosha qilish (1-11 sinf) 19-sentabr onlayn maktab darslarini tomosha qilish (1-11 sinf)
Oʻzbek tili — Afgʻonistonda ham rasmiy davlat tili! Oʻzbek tili — Afgʻonistonda ham rasmiy davlat tili!
Yangi O‘zbekiston universitetida kontrakt narxi qancha? Yangi O‘zbekiston universitetida kontrakt narxi qancha?
Dolzarb munosabat: O’QITUVCHIGA YARASHMAYDIGAN ILLAT!!! Dolzarb munosabat: O’QITUVCHIGA YARASHMAYDIGAN ILLAT!!!
Millatni buyuk qiladigan kuch bu – ilm-fan, taʼlim va tarbiyadir Millatni buyuk qiladigan kuch bu – ilm-fan, taʼlim va tarbiyadir