ЗАНЖИЛАР ҚЎЗҒОЛОНИ — Шарқий африкалик қуллар (занжилар) н]лнт Ирок, ва Хузистондаги қўзғолони (869 — 883). Етакчиси ва назариётчиси — шиа мазҳаби тарғиботчиси Али ибн Муҳаммад. Қўзғолончи қулларга маҳаллий деҳқонлар ва бадавийларнинг тамим қабиласи ҳам қўшилган. Қўзғолончилар тез орада Оболла, Ободон, Аҳвоз, Басра ш. ларини эгаллаган. Улар қулдорлар ва назоратчиларни ўлдириб, шаҳарликларнинг молларини талаганлар, африкалик қулларни озод қилганлар. Занжилар Жан. Ироқ ва Хузистонда ўз давлатларини тузиб, Бағдодга таҳдид солганлар. Аммо, айрим қуллар қулдорга айланиб, тинч аҳолини ҳам талаган. Натижада деҳқонлар қўзғолондан четлашган. Халифалик аскарлари занжилар пойтахти Мухтарани 3 йил қамал қилиб қўлга киритган. 3. қ. шафқатсизлик б-н бостирилган, занжилар қайтадан қулликка солинган.