ҚАЙТАЛОВЧИ ТЕРЛАМА — иситма хуруж қилиши (тра кўтарилиши) билан кечадиган ўткир юқумли касаллик. Бит орқали юқадиган (эпидемик) ва кана орқали тарқаладиган (эндемик) хили фарқ қилинади.
Битдан юқадиган қайталовчи терламани одам ва бит организмида паразитлик қилувчи спирохеталар қўзғатади (қ. Спирохетозлар). Одамга касаллик фақат бит орқали юқади. Қайталовчи терлама билан оғриган беморнинг қонини сўрган бит спирохеталарни юқтиради. Касаллик одамга битнитирноқ устига қўйиб ўлдирганда ёки битдаги спирохеталар терининг қашиб шилинган жойига тушганида юқади. Касалликнинг инкубацион даври 7 — 8 кун. Касаллик тўсатдан бошланиб, эт увушади, гавда т-раси кўтарилади (39—40°). Бош ва мускуллар оғриғи, уйқусизлик, қусиш, баъзан менингиал аломатлар ҳам кузатилади; жигар ва талоқ катталашади. 5—8 кундан сўнг гавда т-раси меъёрига келади, орадан 1—2 ҳафта ўтгач, иситма хуружи такрорланади. Касаллик гоҳ енгиллашиб, гоҳ тез-тез хуруж қилиб туради. Одатда, 4—5 та хуруж бўлади. Бемор юқумли касалликлар касалхонасида даволанади. Диагноз бармоқдан қон суртмаси йўғон томчи усулида олиб текширилганида спирохеталар топилганига қараб қўйилади. Спирохеталар талоқда жуда ортиб кетган ҳолларда у ёрилиб кетади ва перитонит рўй беради. Олдини олиш битга қарши курашиш, касалликни ўз вақтида аниқлаб, беморни касалхонага ётқизиш ва бошқалардан иборат.
Канадан юқадиган қайталама терлама. Спирохеталар қўзғатади. Кемирувчилар (сичқон, каламуш ва бошқалар) касаллик қўзғатувчисининг манбаи ҳисобланади. Одамга касаллик кана орқали юқади. Касалликнинг бу турига ҳам иситма хуружи хос. Клиник белгилари битдан юқадиган қайталовчи терламага ўхшаш. Касалликнинг бу турида ҳам бемор касалхонада даволанади. Олдини олиш учун одамларни кана чақишидан сақлаш, каналарни йўқотиш лозим.
Шоносир Шоваҳобов.