ҚАЙИПБЕРГЕНОВ

ҚАЙИПБЕРГЕНОВ Тўлепберген (1929.7.5, Қорақалпоғистон, Кегейли тумани) — Ўзбекистон (1994) ва Қорақалпоғистон халқ ёзувчиси (1974). Ўзбекистон Қаҳрамони (2003). Хўжайли педагогика билим юртини (1947), Қорақалпоғистон пед. интининг рус тили ва адабиёти ф-тини тугатган (1955). «Амударё» жур. (1955—57)да, Қорақалпоғистон Ёзувчилар уюшмасида масъул котиб (1957—58). Қорақалпоғистон телерадиокомитетида катта муҳаррир, раис ўринбосари (1958 — 59), «Жас ленинши» газ. бош муҳаррири (1959—60), «Қорақалпоғистон» нашриёти директори, «Совет Қорақалпоғистони» газ. бош муҳаррири (1962 — 72). Қорақалпоғистон нашриёт, полиграфия ва китоб савдоси ишлари давлат комитети бошлиғи (1972 йилдан), Қорақалпоғистон Ёзувчилар уюшмаси раиси, Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси раисининг ўринбосари (1980 йил дан). Дастлабки қиссаси — «Секретарь» (1956). «Раҳмат, муаллим» (1958), «Совуқ томчи» (1964), «Уйқусиз тунлар» (1965) қиссаларининг, «Сўнгги…» (1960), «Қорақалпоқ қизи» (1 — 2-китоблар, 1963—65), «Қорақалпоқ достони» трилогиясини ташкил этган «Маманбий афсонаси», «Қорақалпоқнома» роман-эссеси (1978), «У дунёга бобомга хатлар» (1982) асарлари чоп этилган. «Қорақалпоқман — таваккалчиман» (2003) асари, шунингдек, «Фамилия» пьесаси, «Бердақ» («Саҳро булбули»), «Ойдўст бобо» драматик асарлари ўзбек, қозоқ, рус ва қорақалпоқ тилларида саҳналаштирилган. Асарлари қорақалпоқ халқининг 17 — 18-асрлардаги тарихи, Орол фожиаси, минтақадаги экологик вазият, туркий тилли халкларнинг ўзаро қардошлиги ҳақида. Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси раиси ўринбосари (1987—91). 1995 йилдан Марказий Осиё халқлари маданияти жамғармаси раиси. Бердақ номидаги Қорақалпоғистон Давлат мукофоти (1967), Ҳамза номидаги Ўзбекистон Давлат мукофоти (1971) лауреати.

Ас: Маманбий афсонаси [Роман], Т., 1974; Бахтсизлар [Роман], Т., 1976; Гумрохлар [Роман], Т., 1978.

Ад.: Шермухамедов П., Мир писателя, его книги, его народ, Нукус, 1982.

Насриддин Назаров.