ҚАРИЛИК, кексалик (қариш) — организм ҳаётининг ёшга боғлиқ муайян бир даври, муқаррар равишда юз берадиган жараён. Аъзо ва системаларда ўзига хос ўзгаришлар рўй бериб боради, бу эса аста-секин организмнинг ҳаётга мослашув имкониятлари сусайишига олиб келади. Одамларнинг Қарилик даври 75 ёшдан кейин бошланади (90 ёшдан ошган кишилар узоқ умр кўрувчилардир), бу физиологик Қарилик дир, бунда аклий ва жисмоний қувват, маълум иш қобилияти, хушчақчақлик ва атрофга қизиқиш сақланади. Турли нохуш ташқи ва ички таъсиротлар барвақт ёки патологик Қариликга олиб келади. Одатда, Қариликнинг дастлабки белгилари одамда етуклик давридан (шартли равишда 60 ёшдан) сўнг бошланади. Лекин аслини олганда, Қарилик организмнинг ўсиши ва ривожланиши тўхтагандан кейин сезила бошлайди. Мас, 30—35 ёшларда биологик жараёнларнинг фаоллик даражаси пасая бошлайди. Қариш турли тўқима ва аъзоларда бир вақтда бошланмайди ва турли даражада кечади, у организм ҳужайралари яшаш хусусиятларининг аста-секин сусая боришидан иборат. Дастлаб Қарилик туфайли бошланган ўзгаришлар амалда организмнинг ҳаёт шароитларининг кескин ўзгаришларига мослашувчанлик жараёнини бузмасада, аммо борабора ёш улғайиб, ўзгаришлар кучайганда организм бунга энди анча қийналиб мослашади. Хусусан, бу касаллик даврида, жисмоний ва руҳий зўриқишларда билинади.
Қариш жараёни, биринчи навбатда, юрактомир ва нерв системасига таъсир қилади; бунда бир фаолиятдан иккинчисига ўтиш қобилияти қийинлашади. Тормозланиш жараёнининг етарли бўлмаслиги нерв системаси қўзғалувчанлигининг ошишига олиб келади, шу туфайли атрофдаги нарсаларга мосланиш ва жавоб реакциялари суст ишланиб, секин йўқолади; эмоционал беқарорлик кучаяди.
Қарилик қўпинча турли хил сурункали касалликлар билан кечади, бу барвақт қариб қолишга олиб келиши мумкин. Умуман ёшга хос ўзгаришлар билан касалланиш ўртасида маълум даражада боғликлик бор. Қ. да организмнинг мосланувчанлик ва тикланиш имкониятлари сусаяди, бу — касалликларнинг авж олишига ва уларнинг анча оғир ўтишига сабаб бўлади. Шунинг учун касалликнинг олдини олиш барвақт қаришга йўл қўймасликка ёрдам беради. Ҳозиргача Қарилик сабаблари тўғрисида аниқ фикр йўқ, лекин у бир қадар ирсиятга ҳам боғлиқ. Баъзи оилаларда узоқ умр кўрувчиларнинг наслданнаслга ўтганлиги маълум. Аёлларда Қариликнинг эркакларга нисбатан кечроқ кузатилиши генетик аппаратнинг хусусиятларига ва бошқалар омилларга (мас, аёлларда чекиш, спиртли ичимликлар ичиш кам) ҳам боғлиқ бўлиши мумкин. Маълумки, Қарилик суръати турлича бўлади: баъзиларда 75—80 ёшда, ҳатто анча кейин ҳам турли ишлар билан шуғулланиш учун кучқувват ва имконият бўлади. Бироқ ёш ўтиши билан барча одамларда меҳнат қобилияти пасаяди, салга толиқади. Шу сабабли, ёш ўтганда кишининг аҳволи яхши бўлса ҳам оғир иш қилмаслик керак. Қарилик даврида овқатланиш, меҳнат ва дам олиш режимига қатъий риоя этиш, ухлашдан олдин озроқ сайр қилиш, чиниқиш муолажалари ва бошқалар катта аҳамиятга эга. Бироқ чиниқиш муолажалари турини ва муддатини, албатта, врач билан маслаҳатлашиб олган маъқул. Айтиб ўтилганларга амал қилиш барвақт Қариликнинг олдини олади ва унинг маромида кечишига, шунингдек, одамнинг жисмоний ва маънавий имкониятларини иложи борича сақлаб қолишга олиб келади. Қарилик сабаблари ва сирасрорларини геронтология, уларда кечадиган касалликларни эса гериатрия фани ўрганади.