ҚАЛМОҚҚИР МИС КОНИ

ҚАЛМОҚҚИР МИС КОНИ — Тошкент вилоятидаги Олмалиқ шаҳрининг шим. ғарбий қисмига туташган. 1931 йилда топилган. Кондан 1951 йилдан фойдаланилмоқда. Қалмоққир мис кони миспорфир типидаги дунё бўйича энг йирик ҳисобланган 10 та объектлар қаторига киради. Кон чўкинди, вулканоген ва интрузив жинслар мажмуасидан таркиб топган, уларда магматик ҳосилалар кўпроқ учрайди. Коннинг геологик тузилишида риолитпорфирлар, доломитлар ва оҳактошлар, андезитдацитли порфирлар, кварцли монцонитпорфирлар, гранодиоритпорфирли дайкалар, диоритли ва диабазли порфиритлар мавжуд. Вулканогенчўкинди қатлам жинсларини сиенитдиорит қаторидаги асослироқ интрузивлар ёриб чиққан ва қисман улар билан ассимиляциялашган. Асосий руда қамровчи жинслар йирик шток шаклида мужассамлашган сиенитдиоритлар, диоритлар ва риолитпорфирлардир. Порфирли штокнинг юқори қисми апофизалари карьерда, чуқурлик қисми эса чуқур бурғи қудуқлари билан 3700 м гача очилган. Кон рудалари 3 технологик типга: оксидланган, аралаш (таркибида иккиламчи сульфидлар бўлган) ва бирламчи сульфидларга бўлинади. Оксидланган рудалар мураккаб тузилиши билан фарқланиб, кўпинча турли қалинликдаги тик ётувчи томир, қатлам, линза ва устун кўринишларда учрайди. Гипергенез зонасининг энг кўп қалинлиги 180 м (ўртача 60—65 м), оксидланган рудаларнинг ўртача қалинлиги 20 м, аралаш ва халькозинлиларники 19 м дан иборат. Оксидланган рудалардаги миснинг таркиби — 0,3 дан 3% гача, иккиламчи сульфидли бойиш зонасида — 0,3 дан 4% гача. Қалмоққир мис конининг бирламчи рудалари таркибида мис — 0,58%, молибден — 0,005 %, олтин — 0,5 г/т, кумуш — 3 г/т, олтингугурт 1,5 — 2%, камёб элементлар (селен, теллур, рений, висмут, индий ва бошқалар) мавжуд. Коннинг марказий қисми мис ва темир сульфидларига бой. Олтиннинг тақсимланиши халькопиритли минераллашиш билан боғлиқ. Рудали штокверкнинг кузатилган қалинлиги 1240 м гача. У яхлит узлуксиз танани ташкил қилиб, коннинг ўрта қисмига келганда тармоқланади. Коннинг бой ўзак қисмининг ўлчамлари: уз. 1740 м, эни 500 м, энг катта қалинлиги 450 м бўлиб, унда мис ўртача — 0,62%, молибден — 0,004%, олтин — 0,9 г/т, кумуш — 3,55 г/т. Конда метасоматик ўзгарган жинслар кенг тарқалган. Уларда грейзенлашиш эруптивли брекчиялар ва қора гранитпорфирларнинг дайкаларида мужассамлашган. Қалмоққир мис конининг кварцсерицитли метасоматитлари одатдаги иккиламчи кварцитлардан ўзида бой глинозёмли минералларнинг (корунд, диаспор, андалузит ва бошқалар) деярли учрамаслиги билан фарқ қилади.