ҚАЛАЙ ЎЛАТИ — оқ қалайнинг кулранг қалайга шакл ўзгариши ((5—>а). Одатдаги оқ қалай кулранг қалайга (13,2° дан юқори трада) айланганда ҳажми (25% га) кенгайиб (Р8п нинг зичлиги а8п никига қараганда катта), кукунга айлана бошлайди. Бу ҳодиса Қ. ў. дейилади. Қалайли буюмларнинг совуқда емирилиб, кукунга айланиб кетишининг (—33° да Қалай ўлати айниқса тезлашади) сабаби ана шу. Қўрғошин ва бошқалар кўпгина аралашмалар Қалай ўлатини тўхтатади. Ёнилғи идишларнинг қалай билан кавшарланган жойидаги қалайнинг «қалай ўлати»га учраб емириши натижасида Жанубий қутбда Р. Скотт экспедицияси 1912 йилда ҳалок бўлган.