НООСФЕРА (юн. noos — акл-идрок ва sphaira — шар) — биосферанннг инсон ақл-идроки ҳукмронлик қиладиган янги хрлати. Ноосферада инсон биосфера ривожла-нишини белгилаб берадиган асосий омил ҳисобланади. Ноосфера тушунчасини 1927 й. да француз олимлари Э. Лерун ва П. Теетяр де Шарден фанга киритишган бўлиб, улар Ноосферани биосфера устидан ҳукмронлик қилувчи, ерни ўраб олган акл-идрок кавати деб карашган. В. И. Вернандский 20-а. нинг 30—90 – й. ларида Ноосфера тўғрисидаги материалистик тушунчани илгари сурди. Унинг фикрича, жамиятнинг ўзаро муносабатлари натижасида пайдо бўлган биосферанинг сифат жиҳатидан янги, инсон манфаати йўлида қайта ташкил этилган эволюцион хрлатидир. Тиббиёт қонуниятларининг тафаккур ва жамиятнинг ижтимоий-иктисодий қонуниятлари билан уйғунлашиб кетиши Ноосфера учун хос хусусият ҳисобланади. Ноосферанинг айрим таркибий-функци-онал элементлари жамият ривожланишининг ҳоз. давридаёқ юзага келмоқда. Ривожланишнинг умумбашарий муам-моларини ҳал қилиш мақсадида инсонлар куч-қудрати бирлашиб борган сари биосферанинг Ноосферага айланиши ҳам кучайиб боради.