UMARBEKOV Javlon Yusupovich (1946.17.6, Toshkent) — rangtasvir ustasi, Oʻzbekiston BA akad. (1997), Oʻzbekiston xalq rassomi (1989), Oʻzbekistonda xizmat kursatgan sanʼat arbobi (1982). P. Benkov nomidagi Respublika rassomlik bilim yurti (1966) va Butunittifoq davlat kinematografiya inti (1972) ni tugatgan. Navoiy nomidagi Adabiyot muzeyida bosh rassom (1972 — 73), Toshkent sanʼat in-tida pedagog (1974—76), 1976-y. dan Oʻzbekiston rassomlar uyushmasi boshqaruvi aʼzosi, raisi (1984—87). Umarbekov ijodi serqirra, mavzuga boyligi, uslubiy rang-barangligi bilan diqqatga sazovor: ilk ijodi realistik sanʼat anʼanalari asosida ijtimoiy fikrlarni ifodalashdan asta Sharq, eng avvalo Oʻrta Osiyo miniatyura sanʼati anʼana va uslubini Yevropa realistik sanʼat anʼanalari bilan uygʻunlashtirishga, hissiy kechinmalarini erkin ifodalashga oʻta bordi. Jahon tasviriy sanʼatidagi uslub va izlanishlar hamda oʻzbek tasviriy sanʼatida sodir boʻlgan plastik izlanishlar Umarbekovning asarlarida oʻziga xos yechimni belgilashda sezilarli oʻrin egallaydi: «Bolalik» (1968), «Qoʻshiq» (1969), «Mening doʻstim» (1971), «Tafakkurli inson» diptixi (1979—80), «Men insonman» (1981—83), «Hovuz boʻyida» (1988), «Kelinchak» (1995), «Sohibqiron Amir Temur» (1995), «Yetti iqlim sultoni» (1995), «Uchrashuv» (1996), «Zaqiriddin Muhammad Bobur» (1996). Umarbekov, shuningdek, natyurmortlar («Oy natyurmorti», «Kushon natyurmorti» va b.,), manzaralar («Boʻzsuv», «Karvon», «Ipak yoʻli xarobalari» va b.) hamda turkumli asarlar («Jazoir boʻylab», 1978; «Surxondaryo», «Toshkentning 30 koʻrinishi», 1983 va b.) muallifi.
Umarbekov Germaniya (1980, 1986, 1991), Yaponiya (1982, 1995), Kuvayt (1989, 1990), Turkiya (1993), AQSH (19972004) va b. mamlakatlarda ijodiy safarlarda boʻlgan; asarlari bilan respublika va xalqaro koʻrgazmalarda ishtirok etadi, asarlaridan namunalar respublika va xorijdagi muzey va toʻplamlarda saqpanadi.
Oʻzbekiston BA Oltin medali bilan mukofotlangan (2002).
Ad.: Javlon Umarbekov [Katalog|, T., 1996.