UZLUKLILIK VA UZLUKSIZLIK — materiyaning tuzilishi hamda rivojlanishi jarayonini ifodalovchi falsafiy kategoriyalar. Uzluklilik materiyaning fazo va vaktda tuzilishi va holati, uning elementlari, koʻrinishlari va yashash shakllari, harakati va rivojlanishi jarayonining «donadonaligi» (diskretligi) ni biddiradi. U rivojlanish jarayonidagi materiyaning boʻlinish xususiyati va maʼlum darajada ichki differensiatsiyalanishi hamda uning tarkibidagi barqaror elementlar, muayyan sifatlarga ega boʻlgan tuzilmalar (mas, elementar zarralar, yadrolar, atomlar, molekulalar, organizmlar, sayyoralar va b.)ning nisbatan mustaqil mavjudligiga asoslanadi.
Uzluksizlik esa, aksincha, maʼlum darajada murakkab sistemalar tarkibidagi elementlarning birligi, oʻzaro bogʻlanishi va birbirini taqozo qilishini bildiradi va muayyan obyektning nisbiy barqarorligi va boʻlinmasligiga asoslanadi. Har qanday predmet yoki jarayonning strukturasi Uzluklilik va uzluksizlik va u. ning birligi sifatida namoyon boʻladi. Ularning birligi turli hodisalarning rivojlanish jarayoni uchun ham xosdir. Bunda uzluklilik muayyan sistemaning yangi sifatta oʻtishini bildirsa, uzluksizlik uning nisbiy turgʻunligini, maʼlum meʼyor doirasida boʻlishini bildiradi. Uzluklilik va uzluksizlik va u. ni birbiridan ajratish, ularni birbiriga qarshi qoʻyish yoki birortasining ahamiyatini boʻrttirib yuborish ularning oʻrtasidagi birlik, oʻzaro bogʻlanishning uzilishi, yoʻqolishiga olib keladi.