КРАЧКОВСКИЙ Игватий Юлианович

КРАЧКОВСКИЙ Игватий Юлианович [1883.4(16).3, Вильно, ҳоз. Вильнюс — 1951.24.1, ҳоз. Санкт-Петербург] — рус шарқшуноси. СССР ФАакад. (1921). Бир неча чет эл академиялари ва шарқшунослик жамиятларининг аъзоси, замонавий рус шарқшунослигининг асосчиларидан бири. Петербург ун-тининг шарқ тиллари ф-тини тугатган (1905). Петроград ун-тининг проф. (1918й. дан). Крачковский араб тили ва адабиётини, форс, турк, ҳабаш (эфиоп), лотин, яҳудий ва ява бир неча ғарб тилларини билган. Араб адабиёти, тили, тарихи ва маданиятига, Россия ва чет эллардаги шарқшунослик тарихига оид 400 дан зиёд илмий асар ёзган. Крачковский исломгача бўлган даврдан 18-а. гача яшаган араб географлари ҳақидаги йирик асари («Араб географик адабиёти»)да жаҳон фанида Беруний, Ибн Сино каби арабнавис мутафаккирларнинг турли фан соҳалари тараққиётидаги буюк хизматларини кўрсатиб берди. Крачковский 1931 й. дан Шарқий Европа, Кавказ ва Ўрта Осиё тарихига оид араб манбаларини тўплаш бўйича СССР ФА томонидан ташқил этилган комиссияга бошчилик қилди. Унинг раҳбарлигида туркман халқи тарихига оид арабча матнларнинг таржимаси эълон қилинди (1939). Крачковский ва унинг рафиқаси В. А. Крачковская томонидан вашр этилган араб тилидаги ҳужжатлар мажмуи — «Сўғдиёва тўплами» Ўрта Осиё тарихини ўрганишда муаиян аҳамиятга эга. Крачковский «Қуръонни адабий манба сифатида рус тилига таржима қилди; «Минг бир кеча», «Калила ва Димва» ва б. асарларни рус тилига таржима қилишда иштирок этди. Крачковский рус шарқшунослиги, рус-араб алоқалари тарихини ёритиб берувчи муҳим тадқиқотларнинг («Араб қўлёзмалари устида», 1945, кейинчалик бир неча марта нашр этилган; «Рус арабшунослиги тарихи очерклари», 1950 ва б.) муаллифи.

Ад.: Избранные сочинения, т. 1—6, М. — Л., 1955-1960.