КЎТАРИШ КУЧИ

КЎТАРИШ КУЧИ — 1) гидростатик (Архимед) К. к. — суюқлик ёки газларга ботирилган жиемга таъсир этувчи куч (қ. Архимед қонуни);

2) аэродинамик (гидродинамик) Кўтариш кучи — суюқлик ёки газларнинг уларда ҳаракатланаётган жиемга таъсир этувчи кучи. Кўтариш кучи жисмнинг ҳаракат йўналишига тик таъсир қилади. Муҳит (газ ёки суюқлик)нинг жисм (мас, самолёт) орқали носимметрик оқиб ўтиши туфайли Кўтариш кучи вужудга келади. Қуйидаги формула орқали топилади: бунда, V — кўтариш кучи, р — муҳитнинг зичлиги, ь — жисм тезлиги, S — характерли юзи (мас, самолёт қанотининг кундаланг профил юзи), С, — жисм шаклига боғлиқ бўлган ўлчамсиз коэффициент. Самолётда Кўтариш кучи қуйидагича ҳосил бўлади. Самолёт қаноти ҳаво оқимига параллел ёки унга нисбатан кичик бурчак (атака бурчаги) остида қияроқ ўрнатилса, ҳаво оқими қанот профилидан ўтади. Бунда канотнинг устки томонидаги ҳаво пастки томонидаги ҳаводан тезроқ ҳаракат қилади ва қанотнинг пастки томонидаги ҳаво босими усткисидан ортиқроқ бўлади, натижада самолёт юқорига кўтарилади. Атака бурчаги 15° дан ортганда Кўтариш кучи камая боради. Кўтариш кучи учиш аппаратлари, кемалар, ўқавий компрессорлар, турбина ва б. кўтарувчи сиртларининг муҳим характеристикаси хисобланади.