ДАВЛАТ СИЁСИЙ БОШҚАРМАСИ (ГПУ) — шўролар давлати хавфсизлигини муҳофаза қилиш мақсадида 1922 й. да Бутун Россия фавқулодда комиссияси (ВЧК) ўрнига тузилган. 1923 й. дан — Бирлашган давлат сиёсий бошқармаси (ОГПУ) деб аталади. Бу орган собиқ Иттифокда, жумладан Ўзбекистонда сиёсий қатағонлар уюштирган.