“Koʻzgudagi moʻjiza”ni koʻrganmisiz?
Buxorodagi Sitorai Moxi Xossa majmuasi haqida soatlab soʻz yuritish mumkin. Buxoro amirlarining yozgi qarorgohi vazifasini oʻtagan bu maskanda xalqimiz aql-zakovati mahsuli boʻlgan osori atiqlarni har qadamda uchratasiz. Biz ulardan biri – “Koʻzgudagi moʻjiza” deya taʼriflangan Xonai Safed — Oq uy haqida qisqacha soʻz yuritmoqchimiz.
— Oq uy saroy xonalari ichida oʻzining betakror bezaklari bilan alohida ajralib turadi, — deydi Citorai Moxi Xossa xalq amaliy bezak sanʼati muzeyi ilmiy xodimi, sanʼatshunos Nargiza Jumayeva. — U 1912 — 1914-yillarda mashhur hunarmand Usta Shirin Murodov va uning 25 nafar shogirdi tomonidan qurib, pardozlangan.
Aytishlaricha, usta xonani qanday bezash ustida uzoq oʻylaydi.Kunlar, haftalar oʻtadi. Bir emas, ikki oy ortda qoladi. Yoz oqshomlarining birida ustaning koʻz oʻngida yulduzlarga toʻla osmon, toʻlin oy namoyon boʻladi. Bu manzaradan benihoya taʼsirlangan Usta Shirin yoʻqotgan buyumini topgan kishidek suyunib ketadi. Tasavvurida oʻzi pardoz bermoq niyatidagi zalning qiyofasi paydo boʻladi va ertasigayoq ishga kirishadi.
Koʻz oʻngida oynaday ravshan tortgan manzarani yaratish uchun u ikki yil vaqt sarflaydi.Bezash ishlarida zaminkor pardoz, choka pardoz, tabaqa pardoz kabi jami besh uslubdan foydalanadi. Shu jarayonda oʻzi ham yangi bir uslub yaratadi. Bu oynapardoz uslubidir. Unga qadar milliy ganchkorlik sanʼatida hech kim koʻzgu ustiga oʻymakorlik yoʻli bilan pardoz berish mumkinligi haqida oʻylab koʻrmagan.
— Xona devorlarida bezaklar oyna ustida ganchdan oʻyib bezalgan, — deya davom etadi N. Jumayeva. — Xonaning qorday oqligi, bezak ishlarida oynaning koʻp qoʻllanilgani unga oʻzgacha koʻrk va joziba baxsh etgan. Devordagi tokchalarni ustaning shogirdlari bezashgan. Bezaklar bir-biriga sira oʻxshamaydi. Chunki bir shogird ishini ikkinchisi takrorlamagan. Eng murakkab bezaklarni esa Usta Shirinning oʻzi bajargan. Gullar va naqshlar xona devorlarida oyna ustiga shunday joylashtirilganki, koʻzgular ming-minglab boʻlaklarga ajralib ketgan. Saroy shoiri Anbariyning bu goʻzallik oldida lol qolib, fors tilida arab yozuvida bitgan baytidagi “Loyi oldida Chin naqshi uzr soʻrasin” misrasini oʻqib ham koʻp narsani anglash mumkin.
Ganch oʻymakorligining nodir namunasi sanalgan bu goʻshaga oʻsha vaqtda qandillar Polshadan, chinni guldonlar Yaponiya va Xitoydan keltirilgan. ”Qizil oyoq” gilami esa xona koʻrkiga koʻrk qoʻshgan. Ertaklardagi qasrlarni yodga soluvchi bu maskan mana, bir asrdan ziyod vaqt oʻtibdiki, tomoshabinlar, xususan, xorijiy sayyohlarni oʻziga maftun etib kelmoqda.
“Koʻzgudagi moʻjiza”ni yaratgan xalqimizning ardoqli farzandi Usta Shirin Murodov bu kabi yana koʻplab oʻlmas ishlar ijodkori sifatida tarixda qolgan. Bu haqda mavridi kelganida bafurja soʻz yuritamiz, albatta.
Istam IBROHIMOV
Источник: XS.uz.

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:50:33
Super-kontrakt uchun ariza yozishning so'nggi muddati ma'lum qilindi Super-kontrakt uchun ariza yozishning so'nggi muddati ma'lum qilindi
27-oktabr onlayn darslar jadvali 27-oktabr onlayn darslar jadvali
Tadbirkorlik va biznes farovon hayot asosi. Tadbirkorlik va biznes farovon hayot asosi.
9-may Xotira va qadrlash kuni senariylar to’plami 9-may Xotira va qadrlash kuni senariylar to’plami
Tasviriy san’at va chizmachilik fanidan 2019-2020 yillik ish rejasi Tasviriy san’at va chizmachilik fanidan 2019-2020 yillik ish rejasi
O’z-o’zini rivojlantirishga oid kitoblarning asosiy g’oyalari O’z-o’zini rivojlantirishga oid kitoblarning asosiy g’oyalari
Ro’za tutish koronavirus bilan kasallanish xavfini oshiradimi? Ro’za tutish koronavirus bilan kasallanish xavfini oshiradimi?
2023 yil 1 yanvardan boshlab malaka toifasiga ega bo‘lgan o‘qituvchilarning ish haqi oshiriladimi? 2023 yil 1 yanvardan boshlab malaka toifasiga ega bo‘lgan o‘qituvchilarning ish haqi oshiriladimi?
O'g'il bola tarbiyalash - onalar uchun 20 maslahat O'g'il bola tarbiyalash - onalar uchun 20 maslahat
Erkin Vohidov hayoti, ijodi, asarlari, faoliyati, tarjimai hol Erkin Vohidov hayoti, ijodi, asarlari, faoliyati, tarjimai hol
"Tabiiy fanlar" (Science) necha soat o'qitiladi? "Tabiiy fanlar" (Science) necha soat o'qitiladi?
Rus tili milliy sertifikat test savollari javobi bilan Rus tili milliy sertifikat test savollari javobi bilan
O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasida yangi yo‘nalishlarga qabul ochildi O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasida yangi yo‘nalishlarga qabul ochildi
Akademik litseylarga hujjatlarni onlayn qabul qilish boshlandi Akademik litseylarga hujjatlarni onlayn qabul qilish boshlandi
Biologiya fanidan barcha sinflar uchun yillik ish rejalar Biologiya fanidan barcha sinflar uchun yillik ish rejalar
Maktablarda STEM – taʼlim infratuzilmasini rivojlantirish loyihasi joriy etiladi Maktablarda STEM – taʼlim infratuzilmasini rivojlantirish loyihasi joriy etiladi
Bloger bo'lish uchun kerakli tavsiyalar Bloger bo'lish uchun kerakli tavsiyalar
DTM fuqarolarni volontyor sifatida hamkorlikka taklif qildi DTM fuqarolarni volontyor sifatida hamkorlikka taklif qildi
Ingliz tili attestatsiya savollari 2022-yil kuz fasli Ingliz tili attestatsiya savollari 2022-yil kuz fasli
Dunyo shifokorlar oyligi, shifokor ish haqqi, maosh reytinggi Dunyo shifokorlar oyligi, shifokor ish haqqi, maosh reytinggi