“Koʻzgudagi moʻjiza”ni koʻrganmisiz?
Buxorodagi Sitorai Moxi Xossa majmuasi haqida soatlab soʻz yuritish mumkin. Buxoro amirlarining yozgi qarorgohi vazifasini oʻtagan bu maskanda xalqimiz aql-zakovati mahsuli boʻlgan osori atiqlarni har qadamda uchratasiz. Biz ulardan biri – “Koʻzgudagi moʻjiza” deya taʼriflangan Xonai Safed — Oq uy haqida qisqacha soʻz yuritmoqchimiz.
— Oq uy saroy xonalari ichida oʻzining betakror bezaklari bilan alohida ajralib turadi, — deydi Citorai Moxi Xossa xalq amaliy bezak sanʼati muzeyi ilmiy xodimi, sanʼatshunos Nargiza Jumayeva. — U 1912 — 1914-yillarda mashhur hunarmand Usta Shirin Murodov va uning 25 nafar shogirdi tomonidan qurib, pardozlangan.
Aytishlaricha, usta xonani qanday bezash ustida uzoq oʻylaydi.Kunlar, haftalar oʻtadi. Bir emas, ikki oy ortda qoladi. Yoz oqshomlarining birida ustaning koʻz oʻngida yulduzlarga toʻla osmon, toʻlin oy namoyon boʻladi. Bu manzaradan benihoya taʼsirlangan Usta Shirin yoʻqotgan buyumini topgan kishidek suyunib ketadi. Tasavvurida oʻzi pardoz bermoq niyatidagi zalning qiyofasi paydo boʻladi va ertasigayoq ishga kirishadi.
Koʻz oʻngida oynaday ravshan tortgan manzarani yaratish uchun u ikki yil vaqt sarflaydi.Bezash ishlarida zaminkor pardoz, choka pardoz, tabaqa pardoz kabi jami besh uslubdan foydalanadi. Shu jarayonda oʻzi ham yangi bir uslub yaratadi. Bu oynapardoz uslubidir. Unga qadar milliy ganchkorlik sanʼatida hech kim koʻzgu ustiga oʻymakorlik yoʻli bilan pardoz berish mumkinligi haqida oʻylab koʻrmagan.
— Xona devorlarida bezaklar oyna ustida ganchdan oʻyib bezalgan, — deya davom etadi N. Jumayeva. — Xonaning qorday oqligi, bezak ishlarida oynaning koʻp qoʻllanilgani unga oʻzgacha koʻrk va joziba baxsh etgan. Devordagi tokchalarni ustaning shogirdlari bezashgan. Bezaklar bir-biriga sira oʻxshamaydi. Chunki bir shogird ishini ikkinchisi takrorlamagan. Eng murakkab bezaklarni esa Usta Shirinning oʻzi bajargan. Gullar va naqshlar xona devorlarida oyna ustiga shunday joylashtirilganki, koʻzgular ming-minglab boʻlaklarga ajralib ketgan. Saroy shoiri Anbariyning bu goʻzallik oldida lol qolib, fors tilida arab yozuvida bitgan baytidagi “Loyi oldida Chin naqshi uzr soʻrasin” misrasini oʻqib ham koʻp narsani anglash mumkin.
Ganch oʻymakorligining nodir namunasi sanalgan bu goʻshaga oʻsha vaqtda qandillar Polshadan, chinni guldonlar Yaponiya va Xitoydan keltirilgan. ”Qizil oyoq” gilami esa xona koʻrkiga koʻrk qoʻshgan. Ertaklardagi qasrlarni yodga soluvchi bu maskan mana, bir asrdan ziyod vaqt oʻtibdiki, tomoshabinlar, xususan, xorijiy sayyohlarni oʻziga maftun etib kelmoqda.
“Koʻzgudagi moʻjiza”ni yaratgan xalqimizning ardoqli farzandi Usta Shirin Murodov bu kabi yana koʻplab oʻlmas ishlar ijodkori sifatida tarixda qolgan. Bu haqda mavridi kelganida bafurja soʻz yuritamiz, albatta.
Istam IBROHIMOV
Источник: XS.uz.

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:50:33
Til bayrami hujjatlari Til bayrami hujjatlari
Gʻulom Karimiy hayoti, asarlari, tarjimalari, ilmiy maqola va kitoblari Gʻulom Karimiy hayoti, asarlari, tarjimalari, ilmiy maqola va kitoblari
Zulfiya she'rlari to'plami Zulfiya she'rlari to'plami
«Qizil maktab»ga borib ishlagan o‘qituvchiga katta miqdorda oylik maosh to‘lanadimi? «Qizil maktab»ga borib ishlagan o‘qituvchiga katta miqdorda oylik maosh to‘lanadimi?
Psixologik test – Inson shaxsiyati testi Psixologik test – Inson shaxsiyati testi
Maktab psixologlari: samarali ishlashlari uchun ularga nimalar xalal bermoqda? Maktab psixologlari: samarali ishlashlari uchun ularga nimalar xalal bermoqda?
Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi ITS markaziga yangi rahbar tayinlandi Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi ITS markaziga yangi rahbar tayinlandi
Saxiylik va baxillik haqida maqollar to’plami Saxiylik va baxillik haqida maqollar to’plami
Ota-onalar elektron Kundalik tizimiga ulanish majburiymi? Ota-onalar elektron Kundalik tizimiga ulanish majburiymi?
DTM Qo'shimcha test sinovlari qachon bo'lishi ma'lum bo'ldi DTM Qo'shimcha test sinovlari qachon bo'lishi ma'lum bo'ldi
Insult xavfini kamaytirishning beshta usuli Insult xavfini kamaytirishning beshta usuli
Qur'on o'qib og'ir kasallikdan davolangan inson hikoyasi Qur'on o'qib og'ir kasallikdan davolangan inson hikoyasi
Yuridik texnikumlarga kirish test sinovi natijalari e’lon qilindi (2020-2021) Yuridik texnikumlarga kirish test sinovi natijalari e’lon qilindi (2020-2021)
Tarbiyada tanaffus boʻlmaydi Tarbiyada tanaffus boʻlmaydi
Psixologik test: Sizga qaysi daraxt yoqdi? Psixologik test: Sizga qaysi daraxt yoqdi?
Ona tili fanidan 7-sinflar uchun to’liq audio darslik Ona tili fanidan 7-sinflar uchun to’liq audio darslik
Mandate.dtm.uz 2022. Imtihon natijalari, DTM test natijalari Mandate.dtm.uz 2022. Imtihon natijalari, DTM test natijalari
Ma’noli rasm – Drudllar haqida tushuncha Ma’noli rasm – Drudllar haqida tushuncha
2023 yil 1 yanvardan boshlab malaka toifasiga ega bo‘lgan o‘qituvchilarning ish haqi oshiriladimi? 2023 yil 1 yanvardan boshlab malaka toifasiga ega bo‘lgan o‘qituvchilarning ish haqi oshiriladimi?
Baxtlilar safiga qo‘shilish uchun 12 tavsiya Baxtlilar safiga qo‘shilish uchun 12 tavsiya