РАЗИН ҚЎЗҒОЛОНИ, Степан Разин бошчил игидаги деҳқонлар уруши (1670—71) — Россияда помешчикларга ва крепостнойликка қарши деҳқонлар уруши. Дон, Волгабўйи ва Волга ортига ёйилган. 17-а. ўртасида крепостной дехдонларни асоратга солишнинг жуда кучайиши туфайли келиб чиққан. Урушга С. Т. Разин, В. Р. Ус, Ф. И. Шелудяк ва б. бошчилик қилган. Бу урушда ҳаракатлантирувчи куч — крепостной деҳқонлар, казаклар, савдогарлар, ҳунармандлар ва Волга бўйининг рус бўлмаган халқлари (чувашлар, марилар, мордвалар, татарлар) бўлган. Разин отрядлари 1670 й. нинг кузида қуйи Волгабўйини эгаллаганлар. Шу йилнинг авг. да Разин катта қўшин (тахм. 10 минг киши) билан Царициндан чиқиб, Волга бўйлаб Москва томон юрган ва сент. да Симбирский қамал қилган. Айни пайтда қўзғолончилар отрядлари Курмиш, Алатирь, Саранск, Пенза ва б. жойларни ҳам қўлга киритганлар. Қўзголончилар окт. да Симбирск остоналарида мағлубиятга учрадилар.