ЎЗ-ЎЗИНИ ТАРБИЯЛАШ

ЎЗ-ЎЗИНИ ТАРБИЯЛАШ

ЎЗ-ЎЗИНИ ТАРБИЯЛАШ
Ёрқин келажагингиз асосий калити - бу сиаўзингиз шахс сифатида ўсишингиз. Бу келажагингизга асосий таъсирини кўрсатишига ишонаман. Агар сиз шахс сифатида ўсмасан- гиз, савдонинг, фойданинг ўсиши тўғрисида гап бўлиши мум- кин эмас. Ҳақиқатда ҳам бу ҳамма нарсага эришишни очиб беради. Бу муҳим тезисни эслаб қолинг. Келажакнинг асо- сий калити - сизнинг ўзингиз, яна такрордайман, ЁРҚИН КЕЛАЖАК КАЛИТИ - СИЗНИНГ ЎЗИНГИЗ. Шу жумлани ҳар куни кўзингиз тушадиган жойга ёзиб қўйинг. Эртанги куннинг калити сиз бўласиз. Буни ҳар кун эсланг, такрор- ланг. Бў ҳақда мудом ўйлаб юринг. Асосий калит ўзингиз. Келажакда сизга ёрдам берадиган омиллар жуда кўп. Агар
сиз ривожланадиган фирмада ишласангиз, у сизга ёрдам бе- ради, Фирмангиз маҳсулоти яхши бўлса, хизматингиз яхши бўлса, бу билан ғурурланинг. У сизга ёрдам беради. Фир- мангизда ўқиш учун шароитлар бўлса, бу ҳам "машинангиз- нинг бузилиб қолмаслигига" ёрдам беради. Қўшнилар тар-
91
бияли инсонлар бўлса, болаларингиз касал бўлмаса, қарин- дошлар зериктириб жонга тегмаса, ҳаво ҳаддан зиёд иссиқ ёки совуқ бўлмаса, буларнинг ҳаммаси сизнинг келажагин- гизга ўз таъсирини кўрсатади. Агар нарх-наво ошмаса, иқги- содиёт бир хил бўлса, бу ҳам ёрдам беради. Биз бу рўйхат- ни чексиз давом эттиришимиз мумкин. Лекин бир нарсани эсдан чиқарманг: ҳозиргина биз санаб ўтганларимиз ва бо- шқа кўп нарсалар сизнинг келажагингизда муҳим рол ўйна- майди. Ёрқин келажагингизнинг асосий таърифи - бу сиз- нинг ўзингиз. Бу жуда муҳим ва буни сиз эсда сақлашингиз керак. Асосий калит - ўзингиз. "Қандай қилиб сиз юқори даромад даражасига эришдингиз?" деган саволга дўстим "Мен юқори даражадаги инсон бўлдим. Ўз устингизда иш- ланг", деб жавоб берди. У яна айтдики: "Қўл бериб кўри- шишга ҳам эътибор беринг". Одамлар муваффақиятга эри- шишни истайдилар. Лекин қўл бериб кўришишларида, қўл сиқишда эътибор бермайдилар. Кўришганда қўл суст бўлмас- лиги керак. Очиқ чеҳрада табассум қилишга, ҳис-туйғунгиз- ни ёрқин ифодалашга ўрганинг. Ишингизга ўзингизни бу- тунлай бағишлашга, бошқалар билан қизиқишга ўрганинг. Кўп нарсани олиш учун бошқача бўлинг. Ишингизни ўзгар- тиргандан кўра ўзингизни ўзгартиришга кўп вақт, куч сарф- ланг. Битта фирмада ишлаб, икки хил ойлик оладиган одам- лар сизга ғалати кўринмайдими? Бири кўпи билан юз дол- лар олса, иккинчиси минг доллар олади. Фарқи нимада? Ўргатиш бир хил, товар бир хил, иш қуроли бир хил, устози битта. Нега бири юз доллар, иккинчиси минг доллар олади? Фарқи унинг шахсида, ичида бўлади. Ташқарида эмаслиги- ни эсдан чиқарманг. Айтишларича, сизда сирли, мўъжизали нарсалар бор эмиш. Китоблар, филймлар, учрашувлар, ле- кин буларни мўъжизага айлантирувчи сеҳрли на{5са бизнинг ичимизда. Ишга бўлган сеҳр, ишончга бўлган сеҳр, фикрга бўлган сеҳр, табассумга бўлган сеҳр, ғурурли ва иродали
бўлиш сеҳри - буларнинг бари бизнинг ичимизда. Ҳақиқий сеҳр - ғамхўрлик, қайғуриш, ачиниш каби кучли ҳис-туйғу
?>2

бизнинг ичимизда, ҳаммамизнинг ўзаро ҳақиқий фикримиз бизнинг ичимизда. Сиз ҳаммадан фарқ қиласиз. Сиз бахтли келажакнинг асосий калитисиз.
БИЛИМ ОЛИШ
Билимингиз сизга яшаш учун пул топишга, мустақил ўқиб-ўрганишга, бой-бадавлат бўлишга ёрдам беради. Биз истаган нарсамизга эришишимиз учун олган билимимизни ишлатишимизни ўрганишимиз керак. Уқиш - бу бойлик- нинг бошланиши. Уқиш - бу соғликнинг бошланиши. Ўқиш - бу маънавий бойликнинг бошланиши. Бу руҳий кўтаринкилик.
Ўқиш, ўрганиш давомида ҳақиқат ва саломатликни англаш, тушуниш жараёни дунёга кела бошлайди.
Агар инсон нотўғри йўлдан кетаётган бўлса, уни бу йўлдан қайтаришга уриниш бефойда. У қайтмайди. Би- либ олгандан кейин, маълумотга эга бўлгандан кейин эса ўзини бу йўлдан қайтариб олади. Диққатингизни ик- кита нарсага қаратинг: ҳаёт ва одамларга. Бу нарса қизиқ бўлса, келинг, шу т ў ғ р и с и д а гаплашамиз. Агар мактабда ўқиб юрган бўлсангиз, сиз билим олишингизга ишонинг. Билим олишингиз ва уни келажакда қандай ишлатишин- гиз сизга боғлиқ. Мактабдан билим олмасдан кетманг. Ҳеч қачон билим олиш, ўқиш учун пулингизни аяманг. Агар сиз мустақил ўқиб, ўрганиш йўлида борсангиз, ишлатган пулларингиздан кўра анча катта билимга эга бўласиз. Ўз билим ва ғояларингизни биров билан бўлиш- сангиз, биласизми, нима бўлади? Агар ғоянгизни киши билан баҳам кўрсангиз, улар буни бир мартадан эшити- шади. Сиз эса ўн марта. Осонига чопманг. Сиз ўзингиз- ни ўстиришга, яхшироқ бўлишга интилинг. Кўпроқ иш- лашга ҳаракат қилинг. Қилган ишингиздан яхшироқ на- тижа олиш учун бор кучингизни ишлатинг. Синовлар- дан қўрқманг. Донишмандликни ўрганинг.
93

ЛИДЕРЛИКНИ УДДАЛАШ БЕЛГИЛАРИ
Мақсадга эришиш жараёнида сиз ким бўлиб етиши- шингизда ишнинг қизиғи охирги натижага эмас, ишнинг бажарилишига боғлиқдир.
Агар сиз ёқимтой, аҳамиятли инсонларга лидерлик қил- моқчи бўлсангиз, ўзингиз шунақа бўлишингиз керак. Ли- дерлик - бу малака, иқтидор ва имкониятни жалб қилиш қобилиятидир. Хўжайин, ота-она ва иш юритувчилик... Лидерлик - бу инсоннинг ўз тақдирига ташлаган буюк чақириғидир. Лидерликнинг энг муҳими - ўз-ўзини ўсти- риш, мукаммалликка интилиш. Барча буюк лидерлар аниқ натижаларга эришгунча ўз устиларида ишлаганлар.
Мана бир нечта қоидалар:
1. Кучли бўлишга ўрганинг. Лекин қўпол бўлманг.
Обрўли лидер бўлиш учун ўзгача таъсир этувчи кучга эга бўлиш керак. Баъзилар кучни қўполлик билан адаш- тиради. Бу ёмон адаштириш.
2. Хушмуомала бўлинг. Лекин бўшанг бўлманг. Биз хушфеъллик билан бўшангликни адаштирмаслигимиз керак. Хушмуомалалик олийжаноблик, муайян куч ту- ридир. Биз бировга тўғри сўзни айтишимиз учун хуш- феъл бўлишимиз керак. Ҳамма нарсани борлигича айти- шимиз керак. Токи одамлар хушмуомалалик билан бўш- баёвликни адаштирмасинлар.
3. Мард, жасур бўлинг, лекин безори бўлманг. Му- ваффақиятли инсбн бўлиш учун довюрак бўлишингиз керак. Бошқаларга таъсир кўрсатиш учун сиз олдинда туришингиз лозим. Сиз биринчи бўлиб камондан ўқ узи- шингиз, биринчи бўлиб қийинчиликларни, тўсиқларни кўра олишингиз ва уни енгишни бошлашингиз даркор.
4. Камтарин бўлинг, лекин қўрқоқ, юраксиз бўлманг. Қўрқоқ одам муваффақиятга эриша олмайди. Кўпчилик камтарлик билан қўрқоқликнинг фарқига бормайди. Анди- шанинг отини қўрқоқ деб қўйманг, деган нақл бор. Мўмин-

лик, итоаткорлик - Аллоҳнинг фарзи. Бу ҳурмат, эҳтиром кўрсатиш туйғуси ҳисобланади. Бу инсоннинг қалби ва ру- ҳини англаш, демакдир. Бу инсонга бўладиган нодир туйғу ва ҳаётнинг охйригача у билан бирга бўлади. Мўминлик - бу юлдузлар ва бизнинг оралиғимиз нақадар улкан эканини тушуниш ва у билан бирга коинотнинг бир бўлагилигимиз- ни англашдан иборатдир. Мўминлик - бу қадр-қиммат, обрў- эътибор бўлса, қўрқоқлик касалликдир. Ҳа, қўрқоқлик - бу касаллик. Лекин уни даволаса бўлади.
5. Мағрур бўлинг, лекин манманчи бўлманг. Муваф- фақиятга эришиш учун мағрур бўлиш керак. Бу ўрнин- гизни топишингизда ва лидер бўлишингизда ёрдам бера- ди. Сиз мағрур бўлинг, лекин манманчи, такаббур бўлманг. Такаббурлик манманликдан келиб чиқади. Бу инсон ўзи- нинг ҳеч нимани билмаслигини сезмайди. Такаббурлик- нинг яна бир кўриниши бор: у сабрсизлик. Инсон қўлидан итп келадиган бўлса, буни кўтарса бўлади. Лекин манман- чи ва нодон бўлса-чи, бу энди ортиқча.
6. Ҳазилкаш бўлинг, лекин тентак, аҳмоқ эмас. Лидер учун юмор жуда зарур. Лидер фаросатли бўлиши керак, аммо тентак эмас. Ва охирида айтмоқчиманки, реал ҳаёт- да тўғри яшанг. Ўзингизни қийнаманг. Ҳаёт қандай бўлса, шундайлигича қабул қилинг. Умр бир марта берилади. Бошқа такрорланмайди. Баъзилар ҳаётни фожеа деб атай- дилар. Мен ҳаётни ажойиб деб ўйлайман. У бир бор бериладиган нодир неъматдир. У сизни ўраб олади. Мен бир лидернинг фазилати иккинчисига хос эмаслигини билдим. У бир-бирига айнан тўғри келмаслиги муумкин. Лекин лидернинг асосий билимлари ишда ҳам, омма ора- сида ҳам, уйда ҳам ҳаммага ёрдам беради.
ШАХСИЙ ЖАВОБГАРЛИК
Ўз-ўзингизнинг қурбони бўлманг. Кўчада кутаётган ўғри- ни эсдан чиқаринг. Лекин миянгизда турган ўғридан қандай
95

қутулиш мумкин? Сиз давлатимизда тартибсизлик, деб ай- тишингиз мумкин. Сиз барига ношукрлик қилманг, шукр қилинг. Қачонки, ўзингизнинг шахсий планетангиз бўлса, ўша ерда тартиб ўрнатишингиз мумкин. Қолган ҳамма нарсани борича, қарздордек қабул қилинг. Тўдадан узоқда юринг. Халқаро аҳволни ҳисоб-китоб қилиб ўтирманг. Тақдирин- гизни ўз қўлингизга олинг. Маслаҳатларга қулоқ солинг, буй- руқларга эмас. Ўзингиз ўзингизга буйруқ беринг. Сиз жа- вобгарликни, масъулиятни ҳис қила билишингиз керак. Сиз вазиятни, йил, вақтни, шамол йўналишини ўзгартира олмай- сиз. Сиз ўзингизни ўзгартириб боринг. Мана шунга сиз жа- вобгарсиз. Сиз юлдузларга ўз таъсирингизни ўтказа олмай- сиз. Лекин сиз нима ўқистганингизга, мутахассис бўйича ке- ракли билимлар олаётганингизга, ўз устингизда ишлаётга- нингизга жавобгарсиз. Сизнинг иш қилишингиз иш берувчи- ‘ га эмас, ўзингизга боғлиқ. Иш берувчи сизнинг ишингиз нар- хини чиқара олмайди, сиз эса ишчи сифатида бўласиз. Сиз ёки ўз истйкларингиздан воз кечишингиз керак. Савдо билан боғлиқ касбларда асосий иш товар сотилгандан кейин боша-
ланади. Яхши яшаш санъати - бу ҳаёт қиёфасидир.
ФИКРНИ.ЖАМЛАШ
Қачонлардир жамлаш тўғрисида яхши бир маслаҳат эшитгандим. Қаерда бўдишдан қатъий назар ўша ерда бўлинг. Ўйнаётган бўлсангиз, ўйнанг. Нима билан шу- 1 ғулланаётган бўлсангиз, ким билан мулоқотда бўлсан- ] гиз, диққатингиз ўшанда бўлсин. Эътиборли бўлинг. Иш жараёнида фикрларингизни жамлаб, ишга қаратинг. Кун бўйи ишламасдан лақиллаб юрманг. Нима иш қилишин- 1 гиздан қатъий назар кетаётганда олган пайтингиздан ях- ] широқ ҳолатда бўлинг. Авваллари мен "Ҳаёт ўзгаради, | деб ўмид қиламан", дердим. Кейинчалик эса ҳаётимни ] ўзгартиришни бирдан-бир ягона йўли - бу ўзини ўзгар- тириш эканини тушундим.
. • • ■ •••
■'Я
т
96 Я,
.

ФЕРМЕР КАБИ ФИКР ЮРИТИНГ
Сиз муваффақият кетидан қувманг. Уни ўзингизга тор- тинг. Асримиздаги биз тўқнаш келаётган қийинчиликлар- дан бири шуки, бизга йил фаслларининг фарқи йўқ. Оқибат- да ҳозир нима муҳимлигини аниқпаб ололмаймиз. Буни мисоллар асносида тасдиқлаб берсам, фермер учун ба- ҳор йилнинг энг иш қизғин пайти. Бу вақтда у тонг отган- дан кун ботгунга қадар ишлаши керак. Унинг вақти жуда оз. Уруғларни ўз вақтида экиб, тугатиши керак. Қиш кел- ганда ишларини тугатиб, фермер дам олади. Бу мисол бизлар учун бир мактаб. Ҳаётингиз мавсумларидан фой- даланишга ўрганинг. Қачон ишлаш керак, қачон дам олиш керак, қддон бор эътиборни жамлаш, қачон ўз ҳолига қўйиш керак? Буларнинг ҳаммасини ўрганиш зарур.
БЕПАРВОЛИК
Ҳар куни битта олма есангиз, докторнинг кераги бўлмай- ди, деган нақлни ҳаммамиз эшитганмиз. Сизга битта саво- лим бор. Агар шу ҳақиқат бўлса-чи? Бу жуда осон-ку, ҳар кун олма ейиш. Муаммо шундаки, олмани емаслик ундан ҳам осон. Бепарволик худди микробдек билинмас- дан кириб боради. Кейин касалликка айланади. Америка- да ҳар куни минглаб одамлар юрак.касали билан ҳаётдан кўз юмадилар.-Шуларнинг тўқсон фоиз сабаблари бепар- волик ҳолатлари экани аниқланган. Одамлар истаган мақ- саддарига эриши олмасликларининг сабабларидан бири - бу уларнинг бепарволиклари. Сизнинг бировга ҳадя қил- моқчи бўлган энг катта совғангиз - бу сизнинг ўзингиз.
ТЕЗ-ТЕЗ БЕРИЛАДИГАН САВОЛЛАР
Савол: Яқинда мен "Муваффақиятга эришиш йўлида-
ги синовлар" деган кассетани Эшитиб қолдим. Жим, "Сиз
97

қирқ ёшингизда молиявий эркин бўлишингиз мумкин, агар бирор нодир истеъдод эгаси бўлсангиз. Ҳаттоки ундан ҳам олдин молиявий эркин инсон бўла оласиз", деб айта- сиз. Бу мен учун ғалати туюлди ва ўйланиб қолдим. Шу- нинг учун тавсия қилган учта китобингизни ўқияпман. Жим, сиз қайси китобларни ўқишни тавсия қиласиз?
Жавоб: Сиз ўқишингиз мумкин бўлган китоблар, эши- тишингиз мумкин бўлган кассеталар жуда кўп. Лекин сиз учта муҳим ишни қилишингиз керак:
1. Сизни молиявий эркинликка олиб борувчи режа ишлаб чиқаришингиз керак.
2. Шу режа билан боғлиқ ҳамма китобларни ўқиб- ўрганинг.
3. Кейин ўз режангизни тўзинг ва уни бажаринг.
Қуйидаги китобларни ўқинг, тавсия қиламан: "Уйланг ва бойинг", "Бадавлат сартарош", "Вавилондаги энг бой одам", "Бой дада ва камбағал дада". Муваффақиятга эри- шиш учун сиз ўзингизни бутунлай ўзгартиришингиз шарт эмас. Бир неча оддий одатларингизни ўзгартирсангиз, 30 кун ичида ҳаётингизда анча ўзгаришлар бўлганининг гувоҳи бўласиз. Сизнинг бир ўзингиз муваффақиятга эри- ша олмайсиз. Бой-бадавлат дарвешни топйш қийин.
Кўпчилик одамлар баҳорда ниҳол ўтказиб, ёз бўйи дам оладилар. Агарда баҳорда боғингизга ўз вақтида ке- ракли ниҳоллар ўтказсангиз, ёз бўйи машаққат қилишга ҳожат йўқ. Фақат уларни парвариш қилсангиз, етарли.