11 - БОБ

11 - БОБ

-Сенам бир қара,-деди ҳансираётган полициячи ташқарига чиқиб.
Иккинчи полициячи ичкарига қадам қўйгач, Жўра бошини ушлаб, ўрнидан туришга уринди.
-Менда наркотик нима қилади?-деди у инграб.-Бу ерга яқинда келганман. Агар кимёгар бўлганимда ҳам сунъий наркотик тайёрлашда гумон қилсангиз бўларди. Мен физикман. Лекин бу ерда атом бомба ясаганим йўқ. Мен лазерлар бўйича мутахассисман.
-Атом бомба ясашни билганингда бу ерга биз келмаган бўлардик. -Нега бу ерда наркотик қидиряпсизлар, тушунмаяпман? -Хотининг қаерда?
-Ишга кетган. У мистер Ҳамелтоннинг уйида хизматчи. -Хизматчими ё наркокурьерми?
-Бу нима деганингиз?
-Ё ўзинг лақмасан ё бизни лақиллатмоқчи бўляпсан. Хотининг маҳкамада сўроқ қилиняпти. Ақлинг бўлса, адвокат ёлла, пулинг бўлса гаровга чиқариб ол,-полициячи шундай дегач, шериги билан биргалашиб машинаси томон юрди.
Унинг гапи Жўрага тепкидан ҳам баттарроқ таъсир қилди. Гарданидаги оғриқни ҳам унутиб, унга эргашди. Хотинининг қайси маҳкамада эканини сўраган эди, полициячи қисқагина қилиб тушунтириб берди-ю машинасига хотиржамлик билан ўтириб жўнаб қолди. Хўжайинидан ижозат олишни ҳам унутган Жўра машина кетган томонга юрди. Маҳкамадан тайинли маълумот ололмади. Хотини билан учрашишни сўраб ялинишлари ҳавога учди. Унинг бу ерда адвокат ёллашга ҳаққи бор эди. Лекин қайси пулга? Гаровга пул қўйиб Заринани судга қадар чиқариб олиши мумкин экан. Лекин қани ўша пул? Ҳали бу юртга отланмай туриб “Америкада яхши яшаш имконияти бор, бироқ, адвокат ёки врачга иши тушган ҳар қандай миллионер бир ойда қашшоққа айланиши ҳам мумкин”, деган гапни эшитган эди. Адвокат ёллаш ҳақидаги таклифни эшитгач, ўша гап эсига тушди-ю юраги увишди.
Меросхўр
Идорадаги ишларини ниҳоясига етказган Шуҳрат ваъдасига мувофиқ дискотека томон юрди. Суҳроб уни кундузи пиво ичган жойида кутиб ўтирарди.
74

-Бу жой сенинг номингга муҳрланганми?-деб ҳазиллашди Шуҳрат, қўл олиб кўришар экан.
-Кўча кўрган эркак ҳеч ерда хор бўлмайди,-деди Суҳроб ғурур билан. Кейин Шуҳратни ўтиришга таклиф этди.
-Дискотекага кирмаймизми?-деб ажабланди Шуҳрат.
-Ҳали вақт бор. Биз боп қушчалар энди учиб келишади. Ўтир. Яна милисанинг кийимида келармикансан, деб чўчиб турувдим. Туппа-тузук одамга ўхшаркансан-ку, а?-ўзининг бу ҳазилидан мароқланган Суҳроб ҳузурланиб кулди.-Битта пиво ичволасанми, энди хиди келади, деб хўжайинингдан қўрқмассан?
-Хўжайиндан қўрқмайман. Пивонинг ҳиди қушчаларингга ёқмаса-чи?- Шуҳрат шундай деб муғомбирлик билан кулимсиради.
-Вей, сен қайси осмондан тушгансан?-деди Суҳроб.-Агар оғзингдан ароқ ҳиди келиб турмаса, ҳозирги қизлар сени эркак ўрнида кўрмайди.
-Мен пивонинг ҳидини айтяпман. Сен ароқ ҳидини айтяпсан. Эркакнинг фарқига борадиган қушча конъякнинг ҳидига учиб келса керак, деб юрардим.
-Шунақами?-Суҳроб унга савол назари билан тикилди-да, сўнг баҳсда мағлуб бўлган одам каби икки қўлини кўтарди:-Унда конъяк чақирамиз. Фақат... чиқими сендан.
-Хўп. Ўрисларда “ташаббус ҳамиша жазоланади”, деган мақол бор,- Шуҳрат шундай дегач, Суҳробга тақлид қилиб, икки қўлини кўтарди.
-Кўнглингга келмасин. Бугун сени мен меҳмон қилишим керак эди. Лекин бир қадрдон келиб “қарзимни икки соат ичида тўламасам ўлдиришади”, деб кўз ёши қилиб туриб олди. Бор пулимни бериб юбордим. Дискотекага олиб кириш мендан, у ёғи сенинг гарданингга. Эртага сени ўзим бўктириб, бугуннинг ҳиссасини чиқараман.
Бу гапни эшитган Шуҳрат кундузи “министр билан учрашишга шошилиб турган” номаълум кимсанинг нимага келганини англади. Қаҳвахонанинг беркитиладиган вақти келиб, йиғиштирила бошлангач, юз граммдан конъяк, биттадан шоколаднинг таъсирида хушҳол бўлган икки йигит ўрнидан туриб, дискотека томон юрди. Шовқин ҳукмронлик қилаётган дискотека ёшлар билан тўлиб тошмаган эди. Дискотекаларни “ёшларнинг маданий дам олиш маскани”, деб ҳисобловчи кимсалар деворга чизилган
75

суратларни кўрсалар, ўз фикрларида қатъий қолардиларми ё йўқми, Худо билади. Шарқ миниатюралари услубида ношуд рассом томонидан чизилган ишқий лавҳалар маданий масканни эмас, фоҳишахона кўркини оча олиши баҳс талаб этмайдиган ҳақиқат эди. Тинмай ўчиб-ёнаётган рангоранг чироқлар ва рокмусиқа таъсиридан маст йигит-қизлар бу ерга кўп келавериб кўзлари пишиб кетганми, ё суратдагига нисбатан ҳаётда бунданда батарроқ ишқий лавҳаларни кўравериб ҳирс оловлари ўчиб бўлганми, ҳар ҳолда суратларга бефарқ эдилар. Шуҳрат суратларга разм сола туриб, Суҳробнинг тикилганича кузатаётганини сезди-ю қишлоқдан шаҳарга келиб довдираб қолган содда одам ҳолига тушмаслик учун нигоҳини рақсга тушаётганлар томон олди.
-Ёқмадими?-деди Суҳроб, суратларга имлаб қўйиб.
-“Интернет”га кирмаганлар учун қизиқдир,-деди Шуҳрат ҳафсаласизлик билан.
-Тўғри айтасан, бунақа расмларни боғчага чизиш керак.
Суҳроб атрофга зийраклик билан назар ташлади-да, сўнг “ҳозир келаман”, деб нари кетди. Кўп ўтмай ғоят тор ва ғоят калта юбка кийиб киндигини очиб олган икки қизни бошлаб қайтди.
-Танишинглар, менинг жонажон оғайним Сандро! “Кишмиш” фирмасининг хўжайини!-деб таништиргач, завқланиб кулди.
-Зулька, ўзбекчасига Зулфира,- қизларнинг бири шундай деб нозланганича кўришиш учун эмас, ўптириш учун қўлини узатди. Шуҳрат узатилган қўлни ушлаб ўзига тортди-да, қизнинг лабидан оҳиста ўпди. Унинг бу қилиғидан қувониб кетган Суҳроб елкасига уриб қўйди.
-Қойилман! Зулька сеники!
Иккинчи қиз ҳам қўлини узатиб ўзини “Диля” деб таништирди-да, “Сандро? Ўзбекчасига нима бўлади? Санжарми?” деб сўради. Шуҳрат гапга оғиз жуфтламай туриб Суҳробнинг ўзи жавоб қайтарди:
-Немисчасига ҳам ўзбекчасига ҳам Сандро!
-Сандро, кўзимга пр-риятно иссиқ кўриняпсиз. Олдинги вторникда “Леопард” ресторанига қора “Лассетти”да келмаганмидингиз?
-Сандро “Лассетти”да юрадиган лохлардан эмас, мошинаси оқ “Мерс”, билиб қўй!-Суҳроб баландпарвоз оҳангда шундай деб “бопладимми?” дегандай Шуҳратга қараб кўз қисиб қўйди. Кейин иккала қизни елкасидан қучиб, ўзига
76

тортди:- Дискотека ва қизлар – эркак кўнглини ҳушлар! Нима қилдик, олдин бир шўнғиб чиқамизми?
Суҳробнинг рақсга таклиф қилиши қизларга ёқинқирамаганини сезган Шуҳрат гапни илиб кетди:
-Диско, нарко ва қизлар йигит кўнглини ҳушлар,-деб қизларга кўз қисди.
-Ў, мана бу жентельменнинг гапи бўлди!-Диля шундай деб Шуҳратнинг ёноғидан ўпиб қўйди.
Бу таклиф Суҳробнинг кўнглига мойдек ёққан бўлса-да, ўзича нозланди:
-Наркота билан бошимни қотирмаларинг, яхшиси элликта-элликта виски ичайлик.
-Вискини бизга нянкаларимиз эрталаб яслида завтракка беришган, так что, ичиб олганмиз,-деди Зулька қошларини чимириб.
-Нима, наша чекмоқчимисан?-деди Суҳроб жеркиб.
-Причем тут наша?-деб дугонасини ҳимоя қилди Диля.-Как всегда порошок. Нима, духинг етмайдими?
-Мен сенгга духни кўрсатиб қўяман!-Суҳроб уни билагидан сиқиб силтаб қўйди-да, Шуҳратга қараб “юр, четроққа чиқайлик”, деган маънода имлади. Ҳолироқ жойга ўтишгач, атрофга олазарак қараб олди:-Айб ўзингда, ўлган илоннинг бошини қўзғаб қўйдинг. Энди топиб бермасам, булардан қуруқ қоласан. Пулинг етадими, суриштириб кўрайми?
-Шу ерда топиладими?-деб сўради Шуҳрат, ўзини гўлликка солиб.
-Пул бўлса, гўр ҳам топилади.
-Қанчага тушади?
Суҳроб тўрт кишига мўлжалланган кукуннинг нархини айтгач, Шуҳрат
ўйланиб, ўзича чамалаб кўрди-да ёнидан пул чиқарди:
-Уч кишига олавер, мен ҳидламайман. Бўлса, менга наша топганинг
яхши.
-Топишга топарман-у, лекин бу ерда чектиришмайди. Тутундан ишкал
чиқади, порошок беҳитроқ.
-Сен бир тортишга етадиган бўлса ҳам топавер, мен кўчага чиқиб чекиб
келаман.
77

-Хўп, суриштириб кўраман. Энди бориб тур олдиларига, яна учириб юборма. Мени кўришинг билан ҳожатхонага олиб тушаверасан, ўзлари билишади.
Шуҳрат қизларнинг ёнига шодон кайфиятда қайтди.
- Ну как? Топарканми?-деб сўради Диля.
-Топилмайдиган нарса бор эканми? Зулька, сени қаердадир кўргандай
бўляпман. Иқтисодиёт университетини битирмаганмисан?
-Фу!-Зулька шундай деб нозланиб кулди.-Мен шунақа қарига
ўхшайманми?
-Биз бу йил лицейга кирамиз,-деб пичинг қилди Диля.
Лицей ёшидан ўтиб қолган бу қизларнинг кўриниши, қилиқлари
ёқмаётган бўлса ҳам Шуҳрат ўзини бахтиёр йигит каби кўрсатишга мажбур эди. Суҳроб кўп куттирмади, беш дақиқага қолмай эшик томонда кўриниб, имлади. Ертўладаги ҳожатхонага тушишгач, қизларга шаффоф халтачадаги кукунни бериб, Шуҳратни эркаклар бўлмасига бошлади-да, қулоғига қистирилган папиросни олиб унга узатди:
-Пивохона томонга ўтсанг, бехитроқ жой бор,-деб тайинлади-да, яна огоҳлантириб қўйишни ҳам унутмади:-Чекиб олганингдан кейин товуқларга ментлигингни билдириб қўйма.
-Ментлардан қўрқишадими?
-Ментнинг ўзидан қўрқмайди. Мент нафсини қондириб бўлганидан кейин ҳақини насия қилиб қочворади. Сен унақа ҳилиданмассан, лекин барибир билдирма.
Шуҳрат тайин этилган томонга ўтиб, қоронғуликни эмас, ёруғлик тушиб турган жойни танлади. Назарида Суҳроб изидан кузатиб тургандай бўлиб, аланглаб олди. Унинг сезгиси бир озгина адашган эди. Уни Суҳроб эмас, дискотеканинг иккинчи қаватидаги дераза ёнида турган Ражаб кузатаётганди. Пивохона томонга ўтиб тутатишни ҳам Суҳробга Ражаб тайинлаганди. Суҳробнинг “Илгари наша тортиб, Академиядан бир марта ҳайдалган, энди игнага ўтқазиш осон бўлади”, деган гапига у ишонқирамаганди. Ўзича “агар айтилган гапга кириб қоронғида чекса, демак, тажрибаси йўқ экан. Қоронғида чекаётган одамдан дарров шубҳаланилади. Ёруғда чекса бировнинг эътиборини тортмайди”, деб ўйлаб, уни шу зайлда синамоқчи эди. Папирос тамакисига
78

меёридан кам наша аралаштириб, гап орасида “зўр эканми?” деб сўраб кўришни ҳам тайинлаганди.
Айни чоқда синовдан ўтаётганини тахмин қилаётган Шуҳрат Суҳробнинг осонлик билан кукун ва наша топиб келгани сабабини билолмай ҳайрон эди.
Дискотекага қайтганида Суҳроб қизларни буфет ёнида гапга солиб турарди. Даврага қўшилиши билан гап “Эммануэл” фильми устида бораётганини билди. Суҳроб оғиз кўпиртириб таассуротларини сўзлар, қизлар эса бефарқ тинглашарди. Қорадори кукунини ҳидлаб, нафслари ором олгач, кўнгилларини шайтоний ҳис чулғаб, энди шўх-шодон ўйнаб-кулишни исташаётган эди.
-Сандро, Зулька Эммануэлга ўхшайдими ё йўқми?-деди Суҳроб унинг елкасига қўл ташлаб.
Шуҳрат қизни энди кўраётгандай бошдан оёқ разм солди-да, ҳазил оҳангида:
-Кўзлари ўхшайди-ю киндиги ўхшамайди,-деди.
-Нега?-деб ажабланди Диля дугонасининг киндигига ажабланиб қараб. -Эммануэлнинг киндиги французчасига кесилган,-деди Шуҳрат
муғомбирлик билан.
-У қанақа бўлади?-деб баттар ажабланди Диля.
-Французчаси думга ўхшаб чиқиб туради,-деб гапга қўшилган Суҳроб
ўз ҳазилидан ўзи ҳузурланиб мириқиб кулди.
-Танса тушмаймизми?-деди бу ҳазилдан энсаси қотган Зулька.
-Вақтида айтилган энг тўғри таклиф шу бўлди,-деди Шуҳрат.-Суюқ
дориларнинг қоғозига “ичишдан олдин чайқатиб олинг”, деб ёзилади. Қизларни “ичишдан” олдин тансада чайқатиб олиш шарт.
-“Ичишдан” олдин сотиб олиш керак,-деб фикрга аниқлик киритди Зулька.
-Сотиб олишдан олдин дўхтирдан рецепт ёздириб олиш керак,-Шуҳрат шундай деб қизни эркалагандай бўлиб, елкасидан қучди-да ўзи томон тортди.
Зулька аввал майлини унга берди-ю кейин димоғига наша ҳиди урилиб, ўзини тортди.
79

-Фф-у! Анашами? Терпеть не могу! Деревеншиной пахнет. Бизарни қишлоқдаги чуваклар ўтирарди ҳамма ёқни ванят этиб. Сандро, сен ахир культурнийсан-ку?
-Бу ҳали наша эмас,-деди Шуҳрат Суҳробга қараб бош чайқаб.- ҳали нима дединг? Вискини яслидаги нонуштада ичганмиз девдингми? Менам бунақа нашани боғчада чекардим. Сухарик, ошнанг аферист экан, бунақа маза учун бир сўм ҳам бермаслик керак.
Балиқ овига чиққан одам қармоқни таваккалига ташлайди. Кўлнинг ёки дарёнинг айни шу ерида балиқ борлигини тахмин қилади. Ови юришмаса, афсус билан қайтаверади. Шуҳрат ҳозирги гапини айтганида қармоқни ишончсиз тахмин билан ташлаган эди. Омади юришиб, балиқ хўракка осонгина алдана қолди. Ёшлар қизларнинг даврасида ўзларини мард ва танти қилиб кўрсатиш учун мақтанишни ёқтирадилар. Қармоғига итбалиқ илинган балиқчининг лаққа тутдим, деб керилиши табиий ҳол бўлганидек, спирт ичиб, ичаклари куйиб кетса ҳам “шу ҳам спиртми, ароқдан ҳам баттар-ку!” деб катта кетувчилар оз эмас. Ана шундай мақтанчоқлар йўлидан фойдаланган Шуҳратнинг ҳозирги гапи ашаддий нашавандларникидан фарқ қилмагани учун ҳам Суҳроб таажжубини яшира олмай “Қўявер, ҳали мен унинг терисини шилиб оламан”, деб қўйди.
Ярим соатча рақс тушишгач, Суҳроб “Эркин ҳаёт қўйнига шўнғиш”ни таклиф этди. Дискотекада эканида Шуҳрат енгил кайфият чодирига бурканаверди. Бу ерга хизмат юзасидан келганини унутмаган бўлса-да, шу қизлар, шу йигитлар каби ўйнаб-кулишни хоҳлайверди. Ташқарига чиқишгач, бу кайфият уни тарк этганда “нашанинг тутини менга таъсир қилдими? Ташқарига пуфланган тутун шунча таъсир қилса, ичга тортиб чекилса одамни қандай аҳволга соларкин?” деб ўйлади.
Қизлар шаҳар чеккасида яшайдиган танишлари уйида тонгга қадар айшу ишрат қуриш мумкинлигини айтишгач, Суҳроб машина тўхтатмоқчи бўлди.
-Сандронинг оқ “мерс”и қани?-деди Диля ажабланиб.
Шуҳрат савол назари билан Суҳробга қаради, у эса ўйлаб ҳам ўтирмай жавоб қайтарди:
-Оқ “мерс”ни кеча бир ҳариф пачоқ қилган, икки кундан кейин тузалади.
80