КОИНОТ ОҚИМЛАРИ
МУҚАДДИМА. БИР ЙИЛ ИЛГАРИ
Ерлик одам бир қарорга келди. Бу қарор аста-секин пишиб етилгани учун жуда қатьий эди.
Мана неча ҳафтадирки, у қадрдон кемасини ташлаб бу ёқларда юрибди. Ҳозир у, ўзига доимий яшаш маскани ва ишхона бўлиб қолган қоп-қора ва совуқ фазога боқишдан маҳрум. У Юлдузлараро Коинот Тадқиқоти Бюроси – ЮКТБга шошилинч хабар бермоқчи, сўнг дарҳол изига қайтмоқчи эди. Бироқ, бу ерда уни ушлаб қолишди. Ерлик ўзини душман қўлига тушган асирдек ҳис этарди.
У чойини охиригача ичди-да, столнинг нариги томонида ўтирган одамга юзланди:
— Бўлди, мен бу ерда ортиқ қололмайман. Кетишим керак!
Рўпарадаги киши ҳам бир қарорга келганди. Унинг ҳам қарори эса аста-секинлик билан пишиб етилгани учун ўта қатъий эди. Вақт керак, жуда кўп вақт керак. Юборилган хатларга ҳамон жавоб йўқ. Демак, Ерлик одамни қўлдан чиқармаслик зарур. У чўнтагидаги қора рангли силлиқ стерженни ушлаб кўрди.
— Сиз бу муаммонинг ўта нозиклигини сезмаяпсиз, шекилли?
—Гап бутун бошли сайёранинг йўқотилиши ҳақида кетяпти, — эътироз билдирди Ерлик. — Шунинг учун, сиз мен аниқлаган бор маълумотни Саркка, унинг раҳбарларига етказишингизни истайман.
—Мен бундай қила олмайман, ўринсиз ваҳима кўтарилиши
9


10

—Лекин, сиз ваъда бергансиз.
— Мен кўп ўйлаб кўрдим. Ҳозиргина тушундимки, бу асло мумкин эмас экан.
—ЮКТБ вакили-чи, у ҳали етиб келмадими? — бир оз ўйланиб туриб, сўнг сўради Ерлик.
—Йўқ. Улар зарур чора-тадбирларни кўриш билан оворалар. Яна бир-икки кун...
—Яна бир-икки кун?! Наҳот, улар шунчалик бандларки, мен учун бир неча дақиқа вақт ажрата олмайдилар? Улар, ҳатто менинг ҳисоб-китобларимни кўрганлари йўқ.
—Сизга, ўша ҳисоб-китобларингизни менга беринг, уларга ўзим кўрсатаман дегандим. Сиз эса рози бўлмадингиз.
—Ҳали ҳам рози эмасман. Улар менинг олдимга келишсин, ёки мен ўзим борай ўша ёққа. Сиз Флоринанинг ҳалокатга учрашига ишонмаяпсиз, шекилли.
—Мен сизга ишонаман. Беҳуда қизишманг.
—Нега қизишмас эканман?! Бунинг ҳеч ҳайрон қоладиган жойи йўқ! Сиз, бу одам эс-хушидан ажралган, коинот унга салбий таъсир кўрсатган, деган фикрдасиз! Мени жиннига чиқаряпсиз!
—Қўйсангиз-чи, сиз янглишяпсиз. Асло бундай фикрда эмасман.
—Тилёғламалик қилманг. Мен, худди мана шунинг учун ҳам ЮКТБ даги бирор кимса билан учрашишим керак. Менинг ақлдан озган-озмаганлигим масаласини ана ўшалар ҳал қиладилар.
—Сиз касалсиз. Сизга ёрдам зарур.
—Йўқ. Ёрдамингиз ўзингизга буюрсин! — жазавага тушиб қичқирди Ерлик. — Мен ҳозир кетаман. Агар мени ушлаб қолмоқчи бўлсангиз, фақат ўлдирибгина ниятингизга етасиз. Лекин, бунга ҳаққингиз йўқ. Агар менинг жонимга қасд қилсангиз, Флорина аҳолиси қонининг гуноҳи сизнинг


11

гарданингизга тушади!
—Мен сизни ўлдирмайман!
—Унда нима, боғлаб қўймоқчимисиз? Ёки қамайсизми? Ҳа, ниятингиз шу! Лекин, билиб қўйинг, ЮКТБ мени қидира бошласа, қийин аҳволга тушиб қоласиз. Мен белгиланган вақтларда маълумот юбориб туришим керак. Агар, уларга мендан хабар келиб туриши тўхтаса, ҳамма ёқни тити-пити қиладилар!
—Сиз бехавотир жойда, яъни меникида эканлигингизни ЮКТБ билади.
—Билади деяпсизми? Айнан шу сайёрага қўнганлигимни ҳам билади дерсиз? Менинг юборган маълумотларим етиб ҳам бормаган...
Унинг боши айланар, вужуди титрарди.
Суҳбатдоши ўрнидан турди. У катта столни айланиб ўтиб, Ерликка яқинлаша бошлади. Сўзлари ҳаддан зиёд мулойим эди.
— Мен фақат сизнинг фойдангизни кўзлаяпман.
Унинг қўлида қора стержень пайдо бўлди. Ерликнинг овози бўғиқ чиқди:
— Руҳият зонди-ку!
У ўрнидан турмокчи бўлди, лекин қимирлашга мажоли етмади. Тиришиб қолган тишлари орасидан аранг товуш чиқарди:
—Гиёҳ ичирдингизми?
—Ҳа, чойга гиёҳ қўшдим, — тасдиқлади нариги киши. — Менга қаранг, сизга зиён-заҳмат етказиш ниятим йўқ. Бироқ, сиз қаттиқ ҳаяжонланиб ноўрин хавотирга тушгансиз. Мен вужудингиздаги ушбу ҳисни йўқотаман, холос. Ҳеч нарсадан чўчиманг.
Ерлик гапира олмайдиган ҳолга тушди. У фақат ўтира оларди. Тили акашак бўлгандай қотиб қолган, бироқ онги уйғоқ эди ва қичқирарди: “Ё Буюк Коинот! Мен не ҳолга тушдим?!”. У


12

бақиришни, қочиб кетишни истар, лекин ўсаллик унинг бутун вужудини қамраб олганди.
Нариги киши унга яқинлашди. У Ерликка юқоридан боқиб турарди. Ерлик ҳам унга қаради. Унинг кўзлари эс-ҳушли одамга хос хусусиятини ҳали йўқотмаганди.
Руҳият зонди автоматик қурилма эди. Унинг бир учи бош суякнинг маълум нуқталарига теккизилади-да, ишга туширилади. Ерлик кўзлари шишадек қотиб қолгунча даҳшат билан қараб турди. У ҳатто бош суягининг айрим жойларига ўткир учли ингичка игналар суқулганини ҳам сезмади.
У ҳаёлан қичқирарди: “Наҳотки, сиз тушунмаяпсиз! Бу ахир, инсон яшайдиган макон-ку! Юз миллионлаб инсонлар ҳаёти билан ҳазиллашиб бўладими?!”
Нариги кишининг сўзлари зим-зиё ғор ичига кириб кетаётгандек эди.
— Бу ҳечам оғритмайди. Бир соатдан кейин яхши бўлиб кетасиз, батамом тузаласиз. Сиз ҳатто мен билан бирга ҳозирги ҳолатингиздан куласиз.
Атрофни қоронғулик қамради. Шу билан у ҳеч қачон тўлиқ тарқалмади. Бу қоронғулик пардасининг қисман бўлса-да, кўтарилишига бир йил вақт керак бўлди.