Tan olib aytish kerakki, 2020 yilga kelib o‘qituvchilar o‘z lavozim vazifalariga kirmaydigan juda ko‘plab ishlardan ozod qilindi.
Paxtaga chiqish, ko‘cha tozalash, uyma-uy yurish (to‘liq emas albatta), odam soni uchun o‘tkaziladigan sanoqsiz yig‘ilishlardan halos bo‘lganligini bunga misol qilib keltirishimiz mumkin.
Lekin afsuski, mana shu majburiy obunadan hecham qutilolmayapti. Mutasaddilarga nisbatan shuncha taqiqlov, jarimalar qo‘llanishiga qaramasdan ko‘p joylarda majburiy obuna hali ham davom etayotganiga guvoh bo‘lyapmiz.
Aslini olganda gazeta va jurnallarning bunday majburiy tarzda tiqishtirilishini men o‘ta sharmandali holat deb hisoblayman.
Shu gazeta va jurnallarda biroz bo‘lsada qiziqarliroq, tanqidiy, odamni o‘ziga jalb qiladigan ma’lumotlar berilsa, majburlanmasa ham unga ko‘pchilik ixtiyoriy ravishda obuna bo‘laveradi. Qarang o‘qituvchilar ayrim mutasaddilarga «Nimaga men bu gazetaga obuna bo‘lishim kerak desa, o‘qituvchi gazeta o‘qishi kerak! Gazeta o‘qimasa qanday qilib o‘quvchilarga dars beradi» deyishar ekan. Mantiqsizlikni qarang.
Fikrimcha, o‘qituvchi gazeta yoki jurnal o‘qimasa ham yaxshi dars o‘tishi mumkin. Internet rivojlangan bo‘lsa, undan tashqari darslikdarda ma’lumotlar yetarli bo‘lsa, yangiliklarni shundoq ham televizorda ko‘rsa, unda nima keragi bor bir hafta oldin eshitgan yangiligini yana gazetadan o‘qishni?
«Tesha tegmagan» yangiliklarni topish uchun ba’zi bir ilg‘or tahririyatlarga o‘xshab ishlash kerakda.
Yoki eshitganmisiz, «Darakchi», «Sug‘diyona», «Ma’rifat» kabi gazetalarga obuna bo‘lish majburiy ekanligini? Yo‘q eshitmagansiz.
Chunki bu gazeta tahririyatlari o‘zini ustida ishlaydi, reklamalarga pul sarflaydi, kreativ muharrirlar tinimsiz qiziqarli ma’lumotlarni chop etish haqida qayg‘urishadi. Hatto «Ma’rifat» tahririyati gazetaning mobil ilovasini ham ishga tushurishga ulgurdi.
Ular ba’zi bir gazeta va jurnallar tahririyatiga o‘xshab hokimlar, XTB mudirlarini oldiga borib, o‘qituvchilarni majburiy obunaga jalb qilib bering deb yalinmaydi. Ular shunchaki o‘z ustida ishlaydi xolos.
Meni hayron qoldirayotgan bir jixati shuki, nega haligacha shu majburiy obunaga jalb qilganligi uchun mutasaddilarga ta’sirchan chora qo‘llanilmaydi? Nega ular osongina jarima to‘lab qutilib qolishi kerak? Nima uchun mutasaddilar shu qilmishi uchun ishdan olib tashlanmaydi?
Majburiy obuna masalasida korrupsiya borligi aniq. Obunadan tushadigan tushumdan «kimlardir» mazza qilib foydalanib yuribdi. Qo‘lga tushsa olgan foydasidan bir qismini jarima to‘lab qutilib qolaveradida.
Meni taklifim, majburiy obuna bilan Korrupsiyaga qarshi kurashish Agentiligi shug‘illanishi kerak. Bu ishga jalb qilgan mutasaddi darhol ishdan olinishi kerak. Zarur bo‘lsa ular davlat ishlarida ishlash huquqidan ham mahrum qilinishi kerak. Qisqasi jarima to‘lab qutilmasligi kerak.
Xulosa o‘rnida aytadigan bo‘lsam, majburiy obunaning tag zamirida «Mutasaddilar ixtiyoriy ravishda targ‘ib qilishlari mumkin» degan jumlaning hali ham mavjudligida. Shuning uchun yuqori tashkilotlar «ixtiyoriy, tavsiya etamiz» degan jumlalar bilan o‘qituvchilarni obunaga jalb qilishmoqda.
Bu borada o‘qituvchilar ham o‘z huquqini talab qilsa yaxshi bo‘lardi. Chunki qars ikki qo‘ldan chiqadi.
Muallif: Ulug‘bek Po‘latov

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:50:49