ДОРИ ПРЕПАРАТИНИ ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА

(МУТАХАССИСЛАР УЧУН)

1. ДОРИ ВОСИТАСИНИНГ НОМИ

РИГЕВИДОН^® қобиқ билан қопланган таблеткалар

RIGEVIDON^®

ХПН: Этинилэстрадиол/Левоноргестрел (Ethinylestradiol/Levonorgestrel)

2. СИФАТ ВА МИҚДОРИЙ ТАРКИБИ

Ҳар бир қобиқ билан қопланган таблеткада 0,30 мг этинилэстрадиол ва 0,150 мг левоноргестрел.

Ёрдамчи моддалар: лактоза моногидрати ва сахароза

Ёрдамчи моддаларнинг тўлиқ рўйхати 6.1. Бўлимда келтирилган

3. ДОРИ ШАКЛИ

Қобиқ билан қопланган таблеткалар.

Оқ, думалоқ, икки томонлама қавариқ, қобиқ билан қопланган таблеткалар.

4. клиник хусусиятлари

4.1     Қўлланилиши

Перорал контрацепция.

4.2     Қўллаш усули ва дозалар

Қобиқ билан қопланган Ригевидон таблеткаларини қандай қабул қилиш керак

Таблеткаларни ҳар куни бир вақтда, контур уяли ўрамида кўрсатилган кетма-кетликда қабул қилиш керак.

Кетма-кет 21 кун давомида кунига бир таблеткадан қабул қилиш лозим. Ҳар бир кейинги контур уяли ўрамдан таблеткаларни қабул қилишни, одатда бекор қилиш оқибатида қон кетиши юз берган вақтдан бошлаб 7 кунлик танаффусдан сўнг бошлаш лозим. Одатда у охирги таблетка қабул қилинганидан кейин 2- ёки 3- куни бошланади ва кейинги ўрам бошланадиган вақтда ҳам давом этиши мумкин.

Қобиқ билан қопланган Ригевидон таблеткаларини қабул қилишни қандай бошлаш керак

Агар препарат биринчи марта қабул қилинаётган бўлса:

Таблеткаларни ҳайз кўриш циклининг биринчи куни қабул қилиш керак. Ригевидон таблеткаларини ҳайз кўриш циклининг 2-5 кунлари қабул қилишга рухсат берилади, лекин бундай ҳолларда биринчи 7 кун давомида, препаратни қўллашнинг биринчи цикли вақтида, бир вақтнинг ўзида қўшимча ногормонал (тўсиқли) контрацепция усулларидан фойдаланиш тавсия қилинади.

Агар илгари бошқа мажмуавий гормонал контрацептив восита (мажмуавий перорал контрацептив, вагинал халқа ёки трансдермал пластирь) ишлатилган бўлса:

Ригевидон препаратини қабул қилишни контрацептив таблеткаларнинг аввалги контур уяли ўрамидан охирги фаол таблеткани қабул қилингандан кейин (ёки вагинал халқа ёки трансдермал пластирь олиб ташлангандан кейин) кейинги куни бошлаш, лекин аввалги контрацептивнинг таблеткаларини қабул қилгандан кейин (ёки плацебони, ёки вагинал халқа ёки трансдермал пластирь олиб ташлангандан кейин) одатдаги танаффусдан сўнг кечи билан келаси куни бошлаш лозим.

Агар аввал прогестинли контрацептив воситалар (мини-пиллар, инъекциялар, имплантатлар ёки бачадон ички спираллари) қўлланган бўлса:

Мини-пиллардан Ригевидонга ўтишни исталган куни амалга ошириш мумкин, имплантат ёки бачадон ички спирали ишлатилганда – уларни олиб ташланган куни, инъекциялар ишлатилганда эса – кейинги инъекция қилиниши лозим бўлган куни амалга ошириш лозим. Барча бундай ҳолларда аёлга, препаратни қабул қилишнинг биринчи 7 куни давомида, бир вақтда тўсиқли контрацепция усулларини қўллаш тавсия қилинади.

Ҳомиладорликнинг 1 уч ойлигидаги абортдан кейин:

Ригевидон таблеткаларини қабул қилишни дарҳол бошлаш мумкин. Бундай ҳолларда қўшимча контрацептив воситаларни қўллаш талаб этилмайди.

Ҳомиладорликнинг 2 уч ойлигидаги туғруқ ёки абортдан кейин:

Туғруқдан кейинги даврдаги тромбоэмболик асоратларнинг юқори хавфи туфайли, Ригевидон таблеткаларини қабул қилишни эмизмаётган аёлларга туғруқдан кейин 21-28 кунлари, ва ҳомиладорликнинг 2 уч ойлигидаги абортдан кейин бошлаш тавсия қилинади. Агар Ригевидон таблеткаларини қабул қилиш бу муддатдан кечроқ бошланса, препаратни қўллашнинг биринчи 7 куни давомида қўшимча тўсиқли контрацепция усулларини қўллаш тавсия қилинади. Шу билан бирга, агар жинсий алоқа бўлган бўлса, таблеткаларни қабул қилишни бошлашдан олдин ҳомиладорликни истисно қилиш ёки биринчи ҳайз кўриш бошлангунича таблеткаларни қабул қилишни бошлашни кечиктириб туриш лозим.

Эмизиш даври:

4.6. Бўлимга қаранг

Таблеткаларни қабул қилиш ўтказиб юборилган ҳолларда нима қилиш керак

Агар навбатдаги таблеткани қабул қилиш лозим бўлган вақтдан 12 соатдан камроқ вақт ўтган бўлса, контрацептив ҳимоя пасаймайди. Аёл ўтказиб юборилган таблеткани, уни эслаши биланоқ дарҳол қабул қилиши лозим, кейинги таблеткалар одатдаги вақтда қабул қилиниши керак.

Агар навбатдаги таблеткани қабул қилиш лозим бўлган вақтдан 12 соатдан кўпроқ вақт ўтган бўлса, контрацептив ҳимоя пасайиши мумкин. Таблеткаларни қабул қилишни ўтказиб юборилиши билан боғлиқ вазиятларда, икки асосий қоидага амал қилиш лозим:

1. Препаратни қабул қилишдаги танаффус ҳеч қачон 7 кундан ошмаслиги керак;
2. Гипоталамо-гипофизар-тухумдон тизимини адекват бостиришга эришиш учун таблеткалар 7 кун узлуксиз қабул қилиниши лозим.

Шундай қилиб, кундалик амалиёт шароитида қуйидаги тавсиялар берилиши мумкин:

1 ҳафта:

Охирги ўтказиб юборилган таблеткани, пациент аёл буни эслаши биланоқ, хаттоки агар аёл препаратнинг иккита таблеткасини бир вақтда қабул қилиши лозим бўлса ҳам, у дарҳол қабул қилиниши лозим. Кейинчалик таблеткаларни қабул қилиш одатдаги тартибда давом эттирилади. Кейинги 7 кун давомида бир вақтда қўшимча контрацепциянинг тўсиқли усулларини (масалан, презервативни) ишлатиш лозим. Агар аввалги 7 кун давомида жинсий алоқа ўрин тутган бўлса, ҳомиладорлик юз бериши эҳтимолини назарда тутиш лозим. Қанчалик кўп таблетка ўтказиб юборилган бўлса ва бу препаратни қабул қилишдаги танаффусга қанчалик яқин бўлса, ҳомиладорликни бошланиш эҳтимоли шунчалик юқори бўлади.

2 ҳафта:

Охирги ўтказиб юборилган таблеткани, пациент аёл буни эслаши биланоқ, хаттоки агар аёл препаратнинг иккита таблеткасини бир вақтда қабул қилиши лозим бўлса ҳам, у дарҳол қабул қилиниши лозим. Кейинчалик таблеткаларни қабул қилиш одатдаги тартибда давом эттирилади. Агар Ригевидон таблеткалари аввалги 7 кун давомида тўғри қабул қилинган бўлса, қўшимча контрацепция воситаларини қўллаш талаб этилмайди. Бироқ агар бундай бўлмаса ёки 1 таблеткадан ортиқ ўтказиб юборилган бўлса, препаратни қабул қилишнинг кейинги 7 куни давомида тўсиқли контрацепция усулларини қўшимча равишда қўллаш тавсия қилинади.

3 ҳафта:

Контрацептив ҳимояни критик пасайиш хавфи препаратни қабул қилишдаги кейинги танаффусдан кейин аниқ бўлади. Бироқ, таблеткаларни қабул қилиш тартибига ўзгартиришлар киритиш йўли билан контрацептив ҳимояни сусайиши бартараф қилиниши мумкин. Шу боисдан, препаратни қабул қилинишининг таклиф этилган иккита тартибидан бирига амал қилиниб, аввалги биринчи ўтказиб юборилган таблеткадан олдин 7 кун давомида препаратнинг барча дозалари тўғри қабул қилинган шароитларда қўшимча контрацепция воситаларини қўллаш зарурати йўқ. Агар шундай бўлмаса, пациент аёл таклиф этилган муқобил усуллардан биринчисига амал қилиши тавсия қилинади.

Бундан ташқари, кейинги 7 кун давомида бир вақтда контрацепциянинг бошқа усули ишлатилиши лозим.

1. Охирги ўтказиб юборилган таблеткани, пациент аёл буни эслаши биланоқ, хаттоки агар аёл препаратнинг иккита таблеткасини бир вақтда қабул қилиши лозим бўлса ҳам, у дарҳол қабул қилиниши лозим. Кейинчалик таблеткаларни қабул қилиш одатдаги тартибда давом эттирилади. Кейинги контур уяли ўрамдаги таблеткаларни, пациент аёл жорий контур уяли ўрамдаги сўнгги таблеткани қабул қилганидан кейин кейинги куни қабул қилишни бошлаши лозим, яъни препаратни қабул қилишлар орасидаги танаффуссиз бошлаши лозим. Иккинчи ўрам тугагунича “бекор қилиш” оқибатидаги қон кетишлари эҳтимоли кам, бироқ таблеткаларни қабул қилиш фонида суркалган қонли ажралмалар ёки бачадондан шиддатли қон кетишлари кузатилиши мумкин.
2. Шунингдек жорий контур уяли ўрамдан таблеткаларни қабул қилишни тўхтатиш тавсия қилиниши мумкин. Бундай ҳолларда пациент аёл препаратни қабул қилишда 7 кун давомийликдаги, шу жумладан у таблеткаларни қабул қилишни унутган кунларини қўшиб, танаффус қилиши керак, сўнгра эса, таблеткаларни кейинги ўрамидан қабул қилишни бошлаши керак.

Агар пациент аёл таблеткаларни қабул қилиш ўтказиб юборган бўлса ва бундан кейин препаратни қабул қилишдаги биринчи танаффус давомида “бекор қилиш” оқибатидаги қон кетишлари бўлмаса, ҳомиладор бўлиш эҳтимолини тахмин қилиш лозим.

Қусиш/диарея бўлган ҳолларда тавсиялар

Агар таблеткалар қабул қилинганидан кейин 3-4 соат ўтмасдан қусиш ўрин тутган бўлса, препаратни сўрилиши тўлиқ бўлмаслиги мумкин. Бундай ҳолларда таблеткаларни қабул қилишни ўтказиб юборилиши юсасидан юқорида таърифланган тавсияларга амал қилиш лозим. Диарея препаратни нотўлиқ сўрилиши натижасида, унинг самарадорлигини пасайишига олиб келиши мумкин. Агар аёл таблеткаларни қабул қилишнинг одатдаги тартибини ўзгартиришни ҳохламаса, у бошқа контур уяли ўрамдан қўшимча таблетка (лар) ни қанча лозим бўлса, шунча кун қабул қилиши лозим.

Ҳайз кўриш вақтини қандай кечиктириш ёки ўзгартириш мумкин

Ҳайз кўриш вақтини кечиктириш учун, пациент аёл Ригевидон препаратининг кейинги контур уяли ўрамидан таблеткани қабул қилишни, унинг жорий ўрамидаги сўнгги таблетка қабул қилингандан кейин келаси куни, препаратларни қабул қилишда танаффус қилмасдан бошлаши керак. Шундай қилиб, иккинчи ўрамдаги таблеткалар тугагунича ҳайз кўриш вақтини исталган вақтга кечиктириш мумкин. Бу қўшимча вақт давомида пациент аёлда шиддатли қон кетишлари юз бериши мумкин ёки қиндан суркалувчи қонли ажралмалари кузатилиши мумкин. Одатдаги 7 кунлик танаффусдан кейин Ригевидон препаратини мунтазам қабул қилишни яна бошлаш лозим.

Ҳайз кўриш вақтини, препаратни қабул қилиш фонида юз бериши мумкин бўлган ҳафтанинг бошқа кунига ўтказиш учун, таблеткаларни қабул қилишдаги келгуси танаффусни неча кун лозим бўлса, шунча қисқартириш керак. Препаратни қабул қилишдаги танаффус қанчалик қисқа бўлса, пациент аёлда «бекор қилиш қон кетиши» хавфи шунча юқори бўлади. Бундан ташқари, иккинчи ўрамдаги таблеткаларни қабул қилиш вақтида шиддатли қон кетишларининг хавфи ёки суркалувчи қонли ажралмаларни пайдо бўлиши (ҳайз кўриш вақтини кечиктиришдагига ўхшаш) ошади. Таъкидлаш лозимки, препаратларни қабул қилиш орасидаги танаффусни узайтриш мумкин эмас.

4.3     Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар

Мажмуавий перорал контрацептивларни қуйида санаб ўтилган касалликларда ва ҳолатлар бўлган ҳолларда ишлатиш мумкин эмас. Агар бундай касаллик ёки ҳолат перорал контрацептивларни ишлатиш вақтида биринчи марта аниқланаётган бўлса, препаратни қўллаш дарҳол тўхтатилиши лозим.

• веноз тромбоэмболия ёки уни анамнезда борлиги (масалан, чуқур веналар тромбози, ўпка артерияси тромбоэмболияси) хавф омиллари билан бирга ёки уларсиз (4.4 Бўлимга қаранг);
• артериал тромбоэмболия ёки уни анамнезда борлиги, хусусан миокард инфаркти ва мияда қон айланишини бузилиши (4.4 Бўлимга қаранг);
• веноз ёки артериал тромбознинг жиддий ёки жуда кўп хавф омилларини мавжудлиги (4.4 Бўлимга қаранг);
• анамнезда тромбозга олиб келувчи ҳолатларни (масалан, мияда қон айланишини ўткинчи бузилиши ёки стенокардия);
• юрак-қон томир касалликлари (масалан, юрак, юрак клапанлари касалликлари ва аритмиялар);
• оғир артериал гипертензия;
• микро- ёки макроангиопатия кўринишлари билан кечувчи қандли диабет;
• кўришни қон томир этиологиясига боғлиқ бузилиши;
• сут бези ва жинсий аъзоларнинг диагностика қилинган ёки гумон қилинган гормонларга боғлиқ хавфли ўсмалари;
• жигарнинг жиддий касалликлари ёки уларни анамнезда бўлганилиги («жигарнинг» функционал синамаларининг кўрсаткичлари нормаллашгунича);
• жигар ўсмалари (хавфсиз ёки хавфли) ёки уларни анамнезда бўлганилиги;
• номаълум этиологияли қиндан қон кетишлари;
• ўчоғли неврологик симптоматика билан кечувчи мигрень;
• фаол моддага ёки ёрдамчи моддалардан биронтасига юқори сезувчанлик.

4.4     Махсус огоҳлантиришлар ва эҳтиёткорлик чоралари

Мажмуавий перорал контрацептивларни буюрилгунга қадар бўлган текширув ва клиник кўрик

Мажмуавий перорал контрацептивларни қабул қилишни бошлашдан ёки қайта бошлашдан олдин пациент аёлнинг тўлиқ шахсий ва оилавий анамнезни йиғиш, клиник кўрикни ўтказиш ва ҳомиладорликни истисно қилиш керак. Кўрик вақтида қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатларни (4.3 Бўлимга қаранг) ва бу бўлимда эслатилган огоҳлантиришларни аниқлаш лозим. Пациент аёл истеъмолчилар учун препаратнинг қўллаш бўйича йўриқномасини диққат билан ўрганиб чиқиши ва унда келтирилган тавсияларга амал қилиши лозим. Перорал контрацептивларни қабул қилишнинг бутун даври давомида йилига камида бир марта клиник кўрик ўтказилиши керак. Даврий текширувларнинг сони ва характери ҳар бир пациент аёл учун шахсий равишда аниқланиши лозим.

Махсус огоҳлантиришлар

Умумий

Пациент аёл перорал контрацептивлар ОИТВ-инфекцияни (ОИТСни) ва жинсий йўл

билан юқадиган бошқа инфекцияларни (ЖЙБЮИ) юқишидан ҳимоя қилмаслиги хусусида хабардор бўлишлари керак.

Чекиш мажмуавий перорал контрацептивларни (МОК) қабул қилиш фонида юрак-қон томир тизими томонидан жиддий ножўя реакцияларни ривожланиш хавфини оширади. Бу хавф ёш ўтган сайин ошиб боради, чекилган сигареталарнинг сонига боғлиқ ва 35 ёшдан ошган аёлларда айниқса юқоридир. МОК ни қабул қилаётган барча аёлларга чекмасликни қатъий тавсия қилиш керак. 35 ёшдан ошган чекувчи аёллар юзасидан бошқа контрацепция усулларини буюриш имконини кўриб чиқиш керак.

Қуйида келтирилган хавф ҳолатлари/омилларидан биронтаси аниқланганда, мажмуавий перорал контрацептивларни қўллашнинг «фойдаси/хавфи» ҳар бир конкрет ҳолатда баҳолаб чиқилиши лозим. Ўтказилган таҳлил натижаларини пациент аёл билан мажмуавий перорал контрацептивларни қабул қилишни бошлашдан олдин муҳокама қилиш керак. Бу хавф омиллари ёки ҳолатларидан биронтасини биринчи кўринишлари намоён бўлган ёки кечиши оғирлашган ҳолларда, аёл даволовчи шифокор билан боғланиши тавсия қилинади. Шундан сўнг даволовчи шифокор МОК ни ишлатишни давом эттириш ёки бекор қилиш тўғрисидаги қарорни қабул қилиши лозим.

1. Қон айланишини бузилишлари

Ҳар қандай МОК ни ишлатилиши веноз тромбоэмболия (ВТЭ) ни ривожланиш хавфи, МОК ни ишлатмаётган аёллардаги ушбу кўрсаткичга қараганда анча юқори бўлади. Мавжуд маълумотларга кўра, МОК ни ишлатмаётган аёллар орасида ВТЭ нинг тез-тезлиги йилига 100000 пациентга 5-10 одамни ташкил қилади. ВТЭ хавфини ошиши МОК ни қўллашнинг биринчи йили давомида жуда юқори бўлади. Хавфни ушбу ошиши, 100000 ҳомиладорликка 60 ҳолат сифатида баҳоланаётган ҳомиладорлик билан боғлиқ ВТЭ хавфига қараганда пастроқ. ВТЭ 1-2% ҳолатларда ўлимга олиб келади. Умуман олганда, левоноргестрел ва
50 мкг дан камроқ этинилэстрадиол сақловчи мажмуавий перорал контрацептивларни қўллаш фонидаги мутлоқ хавф (касалланиш хавфи), препарат қўлланганда йилига 100000 пациентга тахминан 20 ҳолатни ташкил қилади.

Перорал контрацептивларни ишлатаётган аёлларда бошқа қон томирларининг, яъни жигар, ичак брижейкаси, буйрак ва кўзнинг тўр пардасини вена ва артерияларининг тромбози жуда кам учрайди. Бу ҳолатларни МОК ни ишлатилиши билан борлиги тўғрисида якдил фикр мавжуд эмас.

Веноз тромбоэмболияни ривожланиш хавфи қуйидаги ҳолатларда ошади:

• Ёш ўтиши билан.
• Оғирлашган оилавий анамнез ҳолларида (масалан, яқин ака-укалар, опа-сингилларда ёки ота-оналарда нисбатан ёшроқ пайтида веноз тромбоэмболияда). Агар наслий мойилликнинг борлигига гумон бўлса, пациент аёлни, у перорал контрацептивларни ишлатишга қарор қабул қилмасдан олдин мутахассисга йўллаш керак.
• Семизликда (тана вазнининг индекси 30 мг/м² дан ортиқ).
• Узоқ муддатли иммобилизацияда (катта жароҳатдан кейин, оёқлардаги жарроҳлик аралашуви ёки катта жароҳатдан кейин). Бундай ҳолларда перорал контрацептивларни қабул қилишни (операция режалаштирилаётган бўлса, уни ўтказишдан камида 4 ҳафта олдин) бекор қилиш тавсия қилинади. Уларни қўллашни, ҳаракат фаоллиги тўлиқ тиклангандан кейин камида 2 ҳафтадан сўнг қайтадан бошлаш мумкин.

Веноз тромбоэмболиянинг патогенезида веналарнинг варикоз кенгайиши ва юза веналарнинг тромбофлебитини бўлиши мумкин бўлган роли юзасидан якдил фикрлар мавжуд эмас.

Туғруқдан кейинги даврда тромбоэмболиянинг юқори хавфини ҳисобга олиш лозим (4.6 Бўлимга қаранг).

МОК ни ишлатилиши, умуман олганда ўткир миокард инфаркти (ЎМИ) ва мияда қон айланишини ўткир бузилишини ривожланишини юқори хавфи билан боғлиқ бўлган, у эса бошқа хавф омиллари, масалан, чекиш, артериал босимни ва ёшни ошиши (юқорига қаранг) борлигига аҳамиятли даражада боғлиқдир. Ушбу асоратлар кам ҳолларда ривожланади. Ригевидон препаратининг ЎМИ ни ривожланиш хавфига таъсири ўрганилмаган.

Артериал тромбоэмболияни ривожланиш хавфи қуйидагиларда ошади:

• Ёш ўтиши билан.
• Чекиш билан боғлиқ ҳолларда (чекилаётган сигареталарнинг сонини ошиши ёки ёшни ошиши билан, айниқса 35 ёшдан ошган аёлларда хавфни кейинчалик ошиши кузатилади).
• Дислипопротеинемияда.
• Семизликда (тана вазнининг индекси 30 мг/м² дан ортиқ).
• Артериал гипертензияда.
• Юрак клапанларининг касалликларида.
• Хилпилловчи аритмияда.
• Оилавий анамнез ҳолларида (масалан, яқин ака-укалар, опа-сингилларда ёки ота-оналарда нисбатан ёшроқ пайтида артериал тромбозда). Агар наслий мойиллик гумон қилинса, ҳар қандай гормонал контрацептивларни буюриш тўғрисидаги қарорни қабул қилишдан олдин пациент аёлни мутахассисга йўллаш керак.

Веноз ёки артериал тромбознинг симптомлари қуйидагиларни ўз ичига олиши мумкин:

• оёқда бир томонлама оғриқ ва/ёки шиш;
• кўкракда тўсатдан, чап қўлга иррадиацияси билан ёки усиз кучли оғриқ;
• тўсатдан ҳансирашни пайдо бўлиши;
• тўсатдан йўтални пайдо бўлиши;
• ҳар қандай ғайритабиий, кучли, давомли бош оғриғи;
• кўришни тўсатдан қисман ёки тўлиқ йўқотиш;
• диплопия;
• аниқ бўлмаган нутқ ёки афазия;
• бош айланиши;
• парциал тиришиш хуружи билан ёки усиз йиқилиш;
• ҳолсизлик ёки тананинг бир томонида ёки бир қисмида тўсатдан пайдо бўладиган сезувчанликни жуда сезиларли йўқотилиши;
• ҳаракат бузилишлари;
• «ўткир қорин» симптоми.

Туғруқдан кейинги даврда веноз тромбоэмболиянинг юқори хавфини ҳисобга олиш керак.

Қон айланишини бузилиши билан боғлиқ бошқа касалликларга қандли диабет, тизимли қизил югирик, гемолитик-уремик синдром, ичакнинг сурункали яллиғланиш касалликлари (масалан, Крон касаллиги ёки ярали колит) ва ўроқсимон хужайрали анемия киради.

Перорал контрацептивларни қўллаш вақтида мигреннинг тез-тезлиги ва оғирлигини ошишида (бу мияда қон айланишининг оғирроқ шаклларини ривожланишидан олдин бўлиши мумкин), уларни дарҳол бекор қилиш мумкинлигини қўриб чиқиш лозим.

Веноз ёки артериал тромбозга наслий ёки орттирилган мойилликдан далолат берувчи биокимёвий параметрларга фаоллашган С протеинига (ФСП) резистентлик, V Лейден омилининг мутацияси, гипергомоцистеинемия, антитромбин III танқислиги, С протеини танқислиги, S протеини танқислиги, антифосфолипид антителолар (кардиолипинга антителолар, югирикли антикоагулянт) нинг мавжудлиги ва дислипопротеинемия киради.

2. Ўсмалар

– Бачадон бўйни раки

Айрим эпидемиологик тадқиқотларда МОКни узоқ муддат давомида қабул қилган аёлларда бачадон бўйни ракини ривожланишининг юқори хавфи аниқланган. Бундан ташқари, бу кўрсаткични жинсий хулқ ва одам папилломаси вируси (ОПВ) каби бошқа омилларга қай даражада боғлиқ эканлиги ҳали ҳам аниқланмаган.

– Сут бези раки:

54 эпидемиологик тадқиқотларнинг мета-таҳлили, мажмуавий перорал контрацептивларни қабул қилган аёллар сут бези ракини ривожланишини бирмунча ошган нисбий хавфига (ОР=1,24) эгалигини кўрсатди. Бу юқори хавф МОКни қабул қилиш тўхтаганидан кейин 10 йил давомида аста-секин пасаяди. Сут бези ракини 40 ёшдан кичик аёлларда кам учрайдиган касаллик бўлганлиги туфайли, МОК ни ҳозирги вақтда ёки илгари қабул қилган аёлларда сут бези ракини диагностика қилинган ҳоллари сонини ошиши, бутун умри давомида сут бези ракини хавфидан фарқи унчалик юқори бўлмаган.

Бу тадқиқотлардаги сабаб-оқибат боғлиқлигининг исботи келтирилмаган. Юқори хавфнинг кузатиладиган манзараси, МОК ни ишлатган аёлларда сут бези ракини илк диагностикаси, МОК нинг биологик самаралари ёки кўрсатилган иккала омилнинг мажмуаси билан боғлиқ бўлиши мумкин.

Перорал контрацептивларни ишлатаётган аёлларда, МОК ни ишлатмаган аёлларга нисбатан, сут бези раки бирмунча эртароқ босқичида диагностика қилинади.

– Жигар ўсмалари

МОК ни ишлатган аёлларда жигарнинг хавфсиз ва хавфли ўсмалари қайд қилинган. Алоҳида ҳолларда бу ўсмалар ҳаётга хавф солувчи қорин ички қон кетишларига олиб келган. МОК ни ишлатаётган аёлларда гепатомегалия ёки қорин ички қон кетишининг белгилари билан бирга, қориннинг юқори қисмида кучли оғриқлар бўлган ҳолларда жигар ўсмасининг дифференциал диагностикасини ўтказиш лозим.

3. Бошқа ҳолатлар

– Гипертриглицеридемияси бўлган ёки оилавий анамнезида шу касаллик бўлган аёлларда  МОК панкреатитни ривожланиш хавфини ошишига олиб келиши мумкин. Гиперлипидемияси бўлган аёллар, улар МОК ни қабул қилишга қарор қабул бўлсалар, синчков кузатув остида бўлишлари лозим.

– Ўткир ёки сурункали жигар етишмовчилиги бўлган ҳолларда Ригевидон қобиқ билан қопланган таблеткаларни қўлланиши, жигар синамаларининг кўрсаткичлари нормал қийматларгача қайтмагунича тўхтатиб турилиши керак. Жигар фаолиятини бузилиши бўлган беморларда стероид гормонлар алмашинуви секинлашиши мумкин.

– МОК ни ишлатган кўпчилик аёлларда артериал босимни бироз ошиши қайд этилгани билан бир қаторда, АБ ни клиник аҳамиятли ошиши кам кузатилади. Агар МОК ни қабул қилиш фонида барқарор ва яққол артериал гипертензия ривожланса, контрацентивни қабул қилишни тўхтатиш ва артериал гипертензияни даволашни бошлаш керак. Агар гипотензив даволаш натижасида артериал босимнинг нормал кўрсаткичларига эришилса, зарурат туғилганида МОК ни қўлланиши қайтадан бошланиши мумкин.

– Қуйидаги ҳолатлар: холестаз оқибатидаги сариқлик ва/ёки қичишиш; ўтпуфагида тошларни ҳосил бўлиши; порфирия; тизимли қизил югирик; гемолитик-уремик синдром; Сиденгам хореяси; ҳомиладорлар герпеси; отосклероз оқибатида эшитишни йўқолиши, ҳам ҳомиладорлик вақтида, ҳам МОК ни қабул қилиш вақтида рўй бериши ёки зўрайиши мумкинлиги тўғрисида хабар берилган. Бироқ, сабаб-оқибат боғлиқлигини борлиги исботланмаган.

– МОК периферик инсулинорезистентликка ва глюкозага бўлган толерантликка таъсир қилиш мумкин. Шу боисдан, қандли диабети билан хасталанган пациент аёллар, МОК ни қабул қилиш вақтида синчков кузатувда бўлишлари керак.

– Ригевидон қобиқ билан қопланган таблеткалар лактоза моногидрати сақлайди. Галактозани ўзлаштира олмасликнинг кам учрайдиган наслий касалликлари, Лаппа лактаза танқислиги, глюкозо-галактозани кам сўрилиш синдроми бўлган аёллар ушбу дори препаратини қабул қилмасликлари керак.

– Ригевидон қобиқ билан қопланган таблеткалар сахароза сақлайди. Фруктозани ўзлаштира олмасликнинг кам учрайдиган наслий касалликлари, глюкозо-галактозани кам сўрилиш синдроми, сахарозо-изомальтаза етишмовчилиги бўлган аёллар ушбу препаратни қабул қилмасликлари керак.

– Мажмуавий перорал контрацептивларни қабул қилиш ва Крон касаллиги/ярали колит ўртасида алоқа борлиги тўғрисида хабар берилган.

– Хлоазма, айниқса анамнезида ҳомиладорлар хлоазмаси бўлган аёлларда ривожланиши мумкин. МОК ни қабул қилиш вақтида хлоазмани ривожланишига мойиллиги бўлган аёллар қуёшда бўлишдан ва ультрабинафша нурларининг таъсиридан сақланишлари керак.

– МОК ни қабул қилиш вақтида оғир депрессия ривожланган аёллар, препаратни қабул қилишни тўхтатишлари керак. Препаратни қабул қилиш ва бу симптомларни ривожланиши орасида боғлиқлик борлиги масаласи аниқлангунча, пациент аёлга муқобил контрацепция усули тавсия этилиши керак. Илгари оғир депрессия эпизодларидан азият чеккан аёллар синчков кузатув остида бўлишлари ва депрессив ҳолат симптомлари қайтадан бошланган ҳолларда МОК ни ишлатишни тўхтатишлари керак.

– Тешик далачой (Hypericum perforatum) сақловчи ўсимлик воситалари, Ригевидон қобиқ билан қопланган таблеткалар препаратини қабул қилиш вақтида, қон плазмасида фаол моддаларнинг концентрациясини пасайиши ва Ригевидон препаратининг фармакологик таъсирини пасайиш хавфи туфайли қўлланмаслиги керак (4.5 Бўлимга қаранг).

Самарадорликни пасайиши

Перорал контрацептивларнинг самарадорлиги таблеткаларни қабул қилиш ўтказиб юборилганда, қусиш/диарея бўлганида (4.2 Бўлимга қаранг) ва бошқа дори воситаларини бир вақтда қабул қилинганида (4.5 Бўлимга қаранг) пасайиши мумкин.

Ҳайз кўриш циклини бузилиши

Барча мажмуавий перорал контрацептивларни қабул қилиш вақтида, айниқса ушбу воситаларни ишлатишнинг биринчи ойи давомида номунтазам қон кетишлари (қон аралаш ажралмалар ёки шиддатли қон кетишлари) кузатилиши мумкин. Шундай қилиб, ҳар қандай номунтазам қон кетишларини клиник баҳолаш, препаратга мослашиш давридан кейин тахминан 3 та ҳайз кўриш цикли давомида ўтказилиши керак.

Агар номунтазам қон кетишлари олдинги мунтазам цикллардан кейин рўй берса, ушбу ҳолатнинг ногормонал сабабларини кўриб чиқиш ва хавфли жараён ёки ҳомиладорликни истисно қилиш мақсадида тегишли текширишларни ўтказиш лозим.

Баъзан препаратни қабул қилишдаги танаффус вақтида «бекор қилиш оқибатидаги қон кетиши» умуман кузатилмаслиги мумкин. Агар таблеткалар 4.2 Бўлимда келтирилган йўриқномаларга мувофиқ қабул қилинган бўлса, ҳомиладорликни рўй бериш эҳтимоли жуда кам. Шу билан бирга, қўллаш бўйича йўриқнома препаратни қабул қилишдаги биринчи танаффусгача бузилган бўлса, ёки «бекор қилиш оқибатидаги қон кетиши» рўй бермаган бўлса, ёки кетма-кет иккита «бекор қилиш оқибатидаги қон кетиши» рўй бермаган бўлса, МОК ни қўллашни давом эттиришдан олдин ҳомиладорликни истисно этиш лозим.

4.5     Бошқа дори воситалари билан ўзаро таъсири ва ўзаро таъсирнинг бошқа шакллари

МОК самараларига таъсир қилиши мумкин бўлган дори воситалари

Дори воситаларнинг потенциал ўзаро таъсирини аниқлаш мақсадида ҳар қандай ёндош қўлланилаётган дори воситаларини қўллаш бўйича маълумотини доимо ўрганиш керак!

Жинсий гормонларнинг клиренсини ошишига олиб келувчи дориларнинг ўзаро таъсирлари шиддатли қон кетишларига ва контрацептив ҳимояни самарасиз бўлиб қолишига олиб келиши мумкин. Мазкур самара гидантоинларда (масалан, фенитоинда), барбитуратлар, примидон, карбамазепин ва рифампицинда аниқланган. МОК нинг самарадорлигини пасайтириши мумкин бўлган бошқа фаол моддаларга окскарбазепин, топирамат, гризеофульвин ва ритонавир киради.

Бу таъсирларнинг механизми, эҳтимол ушбу моддаларнинг «жигар» ферментлари фаоллигини оширишига асосланган бўлиши мумкин. Максимал ферментатив индукция одатда 2-3 хафта давомида намоён бўлмайди, лекин улар бекор қилинганидан кейин камида яна 4 ҳафта давомида сақланиб қолиши мумкин. Контрацептив воситаларнинг самарасизлик ҳолатлари, шунингдек ампициллин ва терациклин каби антибиотиклар бир вақтда қўлланганида ҳам аниқланган, лекин таъсир механизми номаълумлигича қолмоқда.

Дори препаратларнинг юқорида эслатиб ўтилган синфларидан биронтасини ёки алоҳида фаол моддаларни қисқа курсда (бир ҳафтагача) олаётган аёллар, МОК қўшимча равишда, яъни препаратларни йўлдош қабул қилиш вақтида ва улар бекор қилинганидан кейин 7 кун давомида контрацепциянинг тўсиқли усулларини қўллашлари лозим.

«Жигар» ферментлари фаоллигини ошишини чақирувчи бу препаратлардан биронтасини қисқа вақт қўлланган ҳолларда, ушбу препаратларни қўллаш бошланган пайтдан бошлаб, бутун даволаш даври давомида ва улар бекор қилингандан кейин 4 ҳафта давомида қўшимча тўсиқли контрацепция усулларини қўллаш тавсия қилинади. Кўрсатилган антибиотикларни қисқа курс давомида олаётган аёллар, контрацептив таблеткалар билан бир вақтда, яъни ёндош дори воситасини қўллаш даврида ва у бекор қилингандан кейин 7 кун давомида тўсиқли контрацепция усулларини ишлатишлари лозим. Агар Ригевидон препарати таблеткаларининг навбатдаги ўрами, қўшимча контрацепция усулларини талаб этувчи вақтдан эртароқ тугаса, препаратни қабул қилишлар орасида танаффус қилмасдан, кейинги ўрамдан бошлаш керак. Бундай ҳолларда иккинчи ўрамдан таблеткалар тугамагунича «бекор қилиш оқибатидаги қон кетиши» ни кутмаслик керак. Агар иккинчи ўрамдан таблеткаларни қабул қилиш тугаганидан кейин, пациент аёлда «бекор қилиш оқибатидаги қон кетиши» рўй бермаган бўлса, у ҳомиладорликни истисно қилиш учун шифокорга мурожаат қилиши керак.

Ушбу препаратларни узоқ муддат қўлланган ҳолларда, пациент аёлларга бошқа контрацептив воситаларни ишлатиш тавсия қилинади.

Тешик далачой (Hypericum perforatum)

Тешик далачой (Hypericum perforatum) сақловчи ўсимлик воситаларини Ригевидон препарати билан бир вақтда қабул қилиш мумкин эмас, чунки бу контрацептив самарани потенциал йўқолишига олиб келиши мумкин. Шу сабабдан шиддатли қон кетишлари ва исталмаган ҳомиладорлик ҳолатлари тўғрисида хабар берилган. Сабаби препаратнинг метаболизмида қатнашувчи ферментларни Hypericum perforatum томонидан чақирилган индукцияси ҳисобланади. Индукцияловчи самара Тешик далачойни қабул қилиш тўхтатилганидан кейин яна камида 2 ҳафта сақланиб қолиши мумкин.

МОК ни бошқа дори воситаларига таъсири

Жинсий стероид гормонлар қон плазмасида циклоспориннинг концентрациясини ошириши мумкин, бу токсик самараларни ривожланишига олиб келиши мумкин. Ламотриджин ва МОК ни бир вақтда қабул қилиш, плазмада ламотриджиннинг концентрациясини пасайишига ва МОК ни қўллашни бошлаган аёлларад тиришиш ҳуружларини назоратини ёмонлашишига олиб келиши мумкин.

Лаборатор текширишлар

Контрацептив стероид гормонларни қабул қилиш баъзи лаборатор синамаларнинг натижаларига, шу жумладан жигар, қалқонсимон без, буйрак усти бези ва буйрак фаолиятини биокимёвий кўрсаткичлари, плазманинг транспорт оқсиллари (масалан, кортикостероидни-боғловчи глобулин, липид/липопротеин фракциялари) концентрацияси, карбонсувлар алмашинувининг кўрсаткичлари, коагуляция ва фибринолиз кўрсаткичларига таъсир қилиши мумкин. Кузатилган ўзгаришлар одатда референс кўрсаткичлар чегарасида қолади.

Дори воситаларнинг потенциал ўзаро таъсирини аниқлаш мақсадида мажмуавий даволаш бошланишидан олдин ҳар қандай ёндош препаратларни қўлланиши тўғрисидаги маълумотни ўрганиб чиқиш тавсия қилинади.

4.6     Ҳомиладорлик ва лактация

Ригевидон, қобиқ билан қопланган таблеткалари ҳомиладорликда қўллаш учун мўлжалланмаган. Агар Ригевидон препаратини қабул қилиш вақтида ҳомиладорлик рўй берса, препаратни дарҳол бекор қилиш керак.

Фақат левоноргестрел қабул қилинган ҳомиладорликнинг бир нечта ҳолатларини кузатиш йўли билан олинган клиник маълумотлар, ушбу препаратни ҳомилага ноҳуш таъсири йўқлигини кўрсатади.

Кўпчилик эпидемиологик тадқиқотларнинг натижалари, оналари ҳомиладорликкача контрацептив препаратларни қабул қилган болаларда туғма нуқсонларни ривожланиш хавфини ошишини, шунингдек этинилэстрадиол ва левоноргестрелнинг мажмуасини бехосдан қабул қилган ҳолларда тератоген ва фетотоксик самараларни ривожланиш хавфини аниқламади.

Эмизиш даври

Эмизиш даврида МОК куҳўкрак сутининг миқдорини камайтириши ва таркибини ўзгартириш хусусиятига эга. Шунинг учун, эмизиш даврида перорал контрацептивларни ишлатиш тавсия қилинмайди. Контрацептив стероидлар ва/ёки уларнинг метаболитларини озгина миқдори кўкрак сутига кириши мумкин.

4.7     Автотранспортни бошқариш ва механизмлар билан ишлаш қобилиятига таъсири

Ригевидон препарати автотранспортни бошқариш ва механизмлар билан ишлаш қобилиятига таъсир қилмайди ёкибирозгина таъсир кўрсатади.

• Нохуш ножўя реакциялар

Энг кўп учрайдиган нохуш реакциялар – булар жинсий йўллардан номунтазам қон кетишлари, кўнгил айниши, танава вазнини ошиши, сут безларида оғриқ ва бош оғриқларидир. Одатда улар даваолашнинг бошида рўй берган ва ўткинчи характерга эга бўлган.

МОК ни ишлатаётган аёлларда қуйидаги жиддий ноҳуш ҳолатлар қайд этилган:

• веноз тромбоэмболия, яъни оёқларнинг чуқур веналари ва чаноқ веналарининг тромбози, шунингдек ўпка артериясининг эмболияси;
• артериал тромбоэмболия;
• бачадон бўйни раки;
• жигар ўсмалари;
• тери ва тери ости тўқималари томонидан бузилишлар: хлоазма, тугунли эритема;
• МОК ни ишлатаётган аёллар орасида сут бези ракини аниқланиш частотаси бироз ошган. 40 ёшгача бўлган аёлларда сут бези раки кам учраганлиги туфайли, сут бези раки билан касалланишнинг умумий хавфига нисбатан, бундай ҳолатларнинг қўшимча миқдори кам. МОК ни қўлланилиши билан сабаб боғлиқлиги номаълум (Қўшимча маълумотни олиш учун 4.3 ва 4.4 Бўлимларга қаранг).

4.9     Дозани ошириб юборилиши

Препаратнинг дозаси ошириб юборилганда рўй берувчи бирон-бир ноҳуш ҳолатлар тўғрисида маълумот йўқ. Ригевидон таблеткаларининг дозасини ошириб юборилиши натижасида рўй бериши мумкин бўлган симптомлар – кўнгил айниши, қусиш ва ёш қизларнинг жинсий йўлларидан бироз қон кетиши ҳисобланади. Специфик антидот йўқ, кейинги даволаш симптоматик бўлиши керак.

5. ФАРМАКОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ

5.1     Фармакодинамик хусусиятлари

Фармакотерапевтик гуруҳи: Жинсий гормонлар ва жинсий тизим модуляторлари, тизимли қўллаш учун гормонал контрацептивлар; прогестаген ва эстрогенларнинг фиксацияланган мажмуаси.

АТХ коди: G03AA07

Ригевидон таблеткаларининг контрацептив самараси турли механизмларнинг ўзаро таъсирига асосланган бўлиб, улар орасида энг муҳимлари овуляцияни сусайтирилиши, шунингдек эндометриядаги ва цервикал шиллиқнинг ўзгаришлари ҳисобланади.

5.2     Фармакокинетикаси

Этинилэстрадиол

Сўрилиши:

Этинилэстрадиол меъда-ичак йўлларидан тез ва тўлиқ сўрилади, препаратнинг қон плазмасидаги максимал концентрациясига 1,5 соатдан кейин эришилади. Девор олди конъюгацияси ва жигар орқали «биринчи» марта ўтишидан кейин мутлоқ биокираолишлиги 66% ни ташкил қилади. «Концентрация-вақт» эгри чизиғи остидаги майдон ва C_max вақт ўтгани сайин бироз ошииши мумкин.

Тақсимланиши:

Этинилэстрадиолнинг қон плазмаси оқсиллари билан боғланиши 98,8% гачани ташкил қилади. Боғланиш деярли тўлиқ альбумин билан рўй беради.

Метаболизми:

Этинилэстрадиол ҳам ингичка ичакнинг шиллиқ қаватида, ҳам жигарда тизим олди конъюгациясига учрайди. Этинилэстрадиолнинг бевосита конъюгатларини ичак флораси томонидан гидролизи натижасида этинилэстрадиол ҳосил бўлади, ва у яна қайта сўрилиш мумкин (энтерожигар рециркуляцияси). Этинилэстрадиолнинг метаболизмининг асосий йўли цитохром Р-450 тизими таъсирида гидроксилланиш бўлиб, натижада асосий метаболитлар 2-ОН-этинилэстрадиол ва 2-метокси-этинилэстрадиол ҳосил бўлади. 2-ОН-этинилэстрадиол кейинчалик кимёвий жиҳатдан фаол метаболитларгача метаболизмга учрайди.

Чиқарилиши:

Этинилэстрадиол қон плазмасидан чиқарилганда ярим чиқарилиш даври (Т½) тахминан 29 соатни (26-33 соат) ташкил қилади, плазма клиренси соатига 10-30 л атрофида ўзгариб туради. Этинилэстрадиолниннг конъюгатларива унинг метаболитларини чиқарилиши сийдик ва аҳлат билан (1:1) амалга ошади.

Левоноргестрел

Сўрилиши:

Ичга қабул қилингандан кейин левоноргестрел меъда-ичак йўлларидан тез ва тўлиқ сўрилади. Биокираолишлиги тахминан 100% ни ташкил қилади. Левоноргестрел жигар орқали «биринчи» марта ўтишида метаболизмга учрамайди.

Тақсимланиши:

Қон плазмасида левоноргестрел альбумин ва ЖГБГ билан (жинсий гормонларни боғловчи глобулин билан) сезиларли даражада боғланади.

Метаболизми:

Метаболизми, асосан, D 4-3-оксо-гуруҳни узилиши ва 2a, 1b ва 16b ҳолатларда гидроксилланишдан иборат бўлиб, шундан сўнг конъюгация рўй беради. Қонда айланиб юрган кўпчилик метаболитлар, 3a, 5b-тетрагидро-левоноргестрелнинг сульфатларидир. Препаратнинг экскрецияси асосан глюкуронидлар шаклида юз беради. Бирламчи левоноргестрелнинг айрим қисми қонда 17b-сульфат шаклида айланиб юради. Метаболик клиренси сезиларли индивидуал ўзгарувчанликка эга, бу ҳолат пациент аёлларда кузатиладиган левоноргестрелнинг концентрациясидаги анча катта фарқларни қисман тушунтириши мумкин.

Чиқарилиши:

Левоноргестрел препаратнинг плазмадаги мувозанатли концентрацияси шароитида ўртача T½ тахминан 36 соатда чиқарилади. Левоноргестрел ва унинг метаболитлари асосан сийдик билан (40-68%) ва препаратнинг тахминан 16-48% аҳлат билан чиқарилади.

5.3     Хавфсизлик бўйича клиника олди маълумотлари

Этинилэстрадиол ва левоноргестрелнинг ўткир токсиклиги паст. Турли ҳайвонлардаги жиддий фарқлар туфайли, клиника олди тадқиқотларининг натижалари эстрогенларни клиник амалиётда қўллаш учун чекланган прогностик аҳамиятга эгадир.

Экспериментал ҳайвонларда эстрогенлар нисбатан паст дозалардаёқ эмбриолетал самарани намоён этган. Сийдик-таносил тизимининг ривожланиш нуқсонлари ва эркак жинсидаги ҳомилани феминизацияси кузатилган. Репродуктив токсикликни ўрганиш бўйича каламушларда, сичқонларда ва қуёнларда ўтказилган тадқиқотлар, жинсий дифференциацияга таъсиридан ташқари, тератоген таъсирининг хеч қандай белгиларини аниқламади.

Препаратни узоқ муддат қўллаш шароитида токсиклиги, генотоксиклиги ва канцероген потенциалини ўрганиш бўйича стандарт тадқиқотларга асосланган клиника олди маълумотлари, дори воситасининг Қисқа тавсифномасини бошқа бўлимларида муҳокама қилинган хавфлардан ташқари, препаратни клиник амалиётда қўллаш учун аниқ бир хавфни аниқламади.

6. ФАРМАЦЕВТИК МАЪЛУМОТЛАР

6.1     Ёрдамчи моддаларнинг рўйҳати

Таблетканинг ядроси: сувсиз коллоид кремний диоксиди, магний стеарати, тальк, маккажўхори крахмали, лактоза моногидрати (33 мг).

Қобиғи: натрий кармеллоза, повидон К-30, сувсиз коллоид кремний диоксиди, макрогол 6000, коповидон, титан диоксиди (Е171), кальций карбонати, тальк, сахароза (22,459 мг).

6.2     Номутаносиблик

Аниқланмаган.

6.3     Яроқлилик муддати

3 йил.

Ўрамида кўрсатилган яроқлилик муддати тугаганидан кейин ишлатилмасин.

6.4     Сақлаш шароити

25°C дан юқори бўлмаган ҳароратда сақлансин. Болалар олаолмайдиган жойда сақлансин.

• Ўрами

21 қобиқ билан қопланган таблетка, ПВХ/ПВДХ ва алюмин фольгали блистерда.

1 ёки 3 блистер қўллаш бўйича йўриқномаси билан картон қутида. Картон қутига блистерни сақлаш учун ясси картон футляр жойланган.